Sài Hồ: Công dụng và liều dùng
柴胡
+ Sài hồ (Radis Bupleuri) là rễ phơi hay sấy khô của bắc sài hồ Bupleurum chinensis Dc, và nam sài hồ Bupleurum scorzonerifolium Wind. Thuộc họ hoa tán Umbelliferae.
+ Tính vị:
Đắng, bình, hơi hàn. Qui kinh can – đởm.
+ Tác dụng:
Thoái nhiệt, sơ can giải uất, tháng dương.
+ Tác dụng dược lý:
Bắc sài hồ có chứa nhiều tinh dầu, bưpleurumol, oleic axit, Linoleic axit, palmutic axit, stearic axít, lingnocerìc axit, đường và nhiều dẫn chất saponin ‘như saikosaponin a.c.đ, saikogenin F. E. G, longispinogenin. Ngoài ra rẻ sài hồ còn chứa a spinasterol, stimasteroỉ; cành và lá chứa rutin.
+ Chỉ định:
– Chứng hàn nhiệt vãng lai:
Sài hổ dùng để điều trị tà khí ở thiếu dương, hàn nhiệt vãng lai, ngực suờn đẩy tức, miệng khô, họng khát, thường phối hợp dùng
cùng với hoàng cầm như bài tiểu sài hồ thang. Điều trị chứng sốt càm mạo thường phổi họp với cam thảo, nếu sốt cao thường dùng phôi hợp với cát căn, hoàng cầm, thạch cao như bài sài cát giải cơ thong.
– Chứng can uất khí trệ, kinh nguyệt không đều, đau tức ngực sườn:
Thường dùng phối hợp vối đương quy, bạch thược như bài tiêu dao tán. Độ’i với đau tức ngực sườn thường phối hợp với hương phụ, xuyên khung, xích thược như bài sài hồ sơ can tán.
– Chứng khí hư hạ hãm, ỉa chảy lâu ngày gảy trĩ sa trực tràng, sa dạ con:
Thường dùng cùng với nhân sâm, hoàng kỳ, thăng ma như bài bổ trung ích khí thang.
Ngoài ra sài hổ còn dùng trong diều trị hạ sốt trong bệnh sốt rét: thường dùng phối hợp với thường sơn, hoàng cầm, thảo quả.
+ Liều dùng:
3 – 10g/ngày.
Chú ý:
Cấm dùng ở người có chứng can dương thượng cang, can phong nội động, âm hư hỏa vượng, khí cơ thượng nghịch.
Sài hồ có tác dụng trấn tĩnh, an thần, giảm đau, hạ sốt, giảm ho, chống viêm, giảm Cholesterol máu, kháng gan nhiễm mỡ, lợi niệu, ngoài ra sài hồ còn có tác dụng ức chế TK lao, bệnh do vi rút gây ra, tăng cường khả năng miễn dịch cùa cơ thể.
