Tác dụng chữa bệnh của Gai Bồ Kết 皂角刺
Tên dùng trong đơn thuốc:
Tạo giác, tạo giáp, tạo giác giáp, tạo giác thích (gai bồ kết)
Phần cho vào thuốc:
Quà hoặc gai.
Bào chế:
Dùng tạo gịác co’ nhiều cách bào chế khác nhau như: tẩm mật sao, bôi bơ hoặc sữa bò sao, nướng cháy, tùy theo cách dùng của bài thuốc. Chọn quả bồ kết không mọt rửa sạch để dùng. Gai bồ kết rửa sạch thái phiến dùng.
Tính vị quy kinh:
Vị cay, tính ôn. Vào hai kinh phế đại tràng.
Công dụng:
Làm mềm vật rắn, tan kết tụ, tẩy cặn thông đờm, khai thông khiếu, làm vỡ nhọt.
Chủ trị:
1- Tạo giáp là vị thuốc công tán mạnh, rắn nào cũng phá, đờm nào cũng tan, khai thông được quan khiếu, dẫn được ứ trệ, dùng vào chứng đờm bí tắc, có thể cứu được cơn bệnh nguy cấp.
2- Đầu nhọt bên ngoài đã nổi lên sấp vỡ hoặc chưa vỡ, dùng tạo giác thích (gai bồ kết) cống phá đầu nhọt, để thay chích bằng dao, hiệu lực làm vỡ nhọt khá mạnh.
Kiêng kỵ:
Không phải tà thực, thể thực thì cấm đùng.
Liều lượng:
Một đòng chần đến ba đồng cân, quả bồ kết, hột bồ kết, gai bồ kết, như nhau.
Bài thuốc ví dụ:
Bài Hy duyên tán (Hòa tễ cục phương) chữa trúng phong hàm răng cắn chặt, đông thời chữa sưng họng một bên hoặc hai bên (song đơn nhũ nga)
Tạo giác phèn chua (minh phèn) phi phèi trưởc, khi phèn khô thành bột, cho vào bột tạo giác, trộn đều hai thứ thổi vào họng hoặc hòa với nước nóng cho uống, móc cổ cho nôn mửa ra.
