Thanh Đại (Bột chàm): Tác dụng chữa bệnh, kiêng kỵ và liều dùng – 靑大叶

Tên thuốc :

Thanh dại, Phi thanh đại, Trần thanh đại (Thanh đại đề lâu), Phiếu thanh dại (Thanh dại đãi lọc trong), Điện hoa (hoa chàm – chất chàm nồi trên mặt nước).

Bào chế:

tho lá cây chàm vào trong chiếc vại, ngâm nước cho đến khí lá nẫu nảt, vớt bò bã lá, cho vôi cục vào quấy đều, lấy bọt chàm nối trẽn mật, phơi khô trong râm tức là Thanh dại, nghiển nhỏ để dùng.

Tính vị quy kinh :

Vị mặn, đẳng, tính hàn. Vào hai kinh can, phế.

Công dụng :

Tà can, tán uất hỏa, thanh nhiệt, chữa ung nhọt.

Chủ trị :

1 – Chữa ban chần, ôn dịch, trẻ em kinh giản cam nhiệt và miệng lưỡi mọc mụn, lớ loét.
2 – Đắp bên ngoài chữa sưng nóng đỏ đau ở má và côn trùng, lăn can bi thương.

Ứng dụng và phân biệt :

Thanh đại là lấy bọt nổi ở trên của lá chàm, gọi lá “Điện hoa”. Chàm lẳng đọng ở đáy vại, có khác nhau vế trong đục cổ phương phần nhiều dùng, Thanh dại làm thuốc uống trong, song cũng nên miệng lưỡi mọc mụn ngoài để chữa ung nhọt sưng nóng đỏ đau thuộc ngoại khoa.

Kiêng kỵ:

Nếu người hư nhiệt mà không phải thực nhiệt, nhất thiết không được dùng.

Liều lượng :

uống trong từ năm phân đến một đồng cân. Đấp ngoài từ một dến hai lạng, trộn với nước lã để bôi.

Bài thuốc ví dụ :

Bài Thanh đại tán (Thẩm thị phương) chữa lưỡi sung dày (Trùng thiệt), họng mọc mụn
Thanh đại, Nha tiêu, Chu sa, Hoàng liên, Hoàng bá, Hùng hoàng. Ngưu hoàng, Bằng sa, Băng phiến, các vỹ trên cùng tán thật mịn thổi vào chỗ họng đau của người bệnh.