Tử Tô
紫蘇
+ Tử tô (Herba Perilla) là cành hoặc lá của cây tử tô (tía tô) Perilla írutescens
(L.) Britt, thuộc họ hoa môi Lamiceae. Cành gọi là tử tô ngạnh (Caulis Perilla), lá gọi là tử tô diệp (Folium Perilla).
+ Tính vị:
cay ấm. Qui kinh phế – tỳ.
+ Tác dụng:
phát hãn giải biểu, hành khí trừ đàm.
+ Tác dung dược lý:
tô tử có chứa tinh dầu bay hơi, chủ yếu là Perilladehyde. .
Nước sắc tô diêp có tác dụng giám sốt nhẹ, kích thích tăng tiết dịch tiêu hoá, tăng cường nhu động ruột, giảm tiết dịch, giảm co thắt khí quản. Ngoài ra còn có tác dụng ức chế TK coli (Bacillus coli), TK lỵ (Shigella shigae), tụ cầu (Staphylococcus).
+ Chỉ định:
– Chứng cảm mạo phong hàn gây ho nhiều đờm, thường phối hợp dùng cùng với khưong hoạt, phòng phong như bài khương tô đạt biểu thang. Nếu kiêm có khí suyễn khái thấu, điều trị thường phối hợp với tiền hồ, hạnh nhân như bài hạnh tô tán, Nếu kiỗm khí trệ, đau tức ngực, điều trị thường phối hợp hương phụ, trần bì như bài hương tô tán.
– Chứng nội thương thấp trệ gây tức ngực, buồn nôn, đau đầu: thường phối hợp với hoắc hưong, trần bì, bán hạ như bài hoắc hương chính khí tán. Nếu thai khí thượng nghịch, thai động khống yên, tức ngực buồn nôn, điều trị thường phối hợp với sa nhân, trẩn bì.
+ Liều dùng:
3 -10g/ngày. Không nên sắc lâu.
