Thuộc tính Âm Dương của Tạng Tâm
心臟的陰陽屬性
Tâm là một trong năm tạng, năm tạng có công năng sinh lý, có hoá sinh và trữ tàng tinh khí. Thiên Kim quỹ chân ngôn luận sách Tố Vấn nói: ” Nói tạng phủ trong con người ta có âm dương, thì tạng là ârn, phủ là dương”. Tâm là tạng với lục phủ tương đối mà nói, mà thuộc tính âm dương là âm.
Âm dương có thể phân ra không có giới hạn, “thiên Âm dương hệ nhật nguyệt sách Linh Khu” nói rằng: “Tâm là Thái dương ở trong dương“. “Thiến Lục tiết tạng tượng luận – sách Tố Vấn” nói: ‘Tâm là Thái dương ở tượng dượng, thông với Hạ khí”. “Tâm thuộc tính ngũ hành là hoả, vi trí ở trên hoành cách, cư ở Thượng tiêu, thông với Hạ khí. Tâm là chức quan quân chủ, Tâm là dương khí thúc đẩy huyết dịch tuần hoàn, khiến cho dòng chảy quay vòng, sự sống không ngừng, để duy trì hoạt động của con người, cho nên được ví nhự mặt trời của thân thể”. như sách “Y học thực tại dịch nói rằng”: “Bởi vì con người và trời đất cùng hoà hợp, trời có mặt trời, và người cũng có mặt trời, người cha thuộc dương, là mặt trời vậy”, Cho nên có tên gọi dương ở trong Thái dương.
Tâm có phân ra Tâm âm, Tâm dương. Tâm âm là cấu thành có hình thái vật chất của Tâm, Tâm đương là chỉ sự ôn chiếu và công năng duy trì sự vận hành của huyết dịch, Tâm âm là cơ sở vật chất của Tâm dương, cả hai đều có tác dụng hỗ trợ lẫn nhau, làm chức quan “Quân chủ”, khiến cho ngũ tạng lục phủ được an hoà.
Thuộc tính âm dương của Tâm là dương, công năng chủ yếu của nó lấy “dương khí làm tác dụng. Cồng năng chủ yếu của Tâm là chủ về huyết mạch, tàng thần. Ở tình huống sinh lý, thì sự thúc đẩy ôn chiếu huyết mạch lưu lợi mà Tâm có khả năng làm chủ huyết mạch, thần minh.
Thần minh chủ về sáng suốt, có khả năng tàng được thần chí. Nếu như Tâm dương bất túc, thì sự thúc đẩy vận hành cua huyết dịch vô lực, dẫn đến huyết không lưu thông, thậm chí xuất hiện huyết ứ mà biểu hiện vùng ngực nhói đau, chất lưỡi tối trệ, hoặc có nốt ứ huyết, ứ ban mạch Sáp. Tâm dương không mạnh lại còn có thể xuất hiện các chứng trạng như： “Thần chí dị thường, tinh thần mệt mỏi, Tâm thần không yên mà hồi hộp.
Nếu Tâm dương cang thịnh làm cho Tâm hoả bốc mạnh, có thể dẫn đến huyết đi quá nhanh mà thấy mặt đỏ, mình nóng, mạch Sác; Nếu như Tâm hoả dồn xuống Tiểu trường, có thể xuất hiện các chứng trạng như đi tiểu ra máu, nhiệt bức huyết vọng hành tràn ra ngoài. Tâm hoả quá thịnh quấy rối Tâm thần, có thể xuất hiện các chứng trạng như： Tâm phiền, mất ngủ, hay mê v.v. Tâm dương và Tâm âm tác dụng lẫn nhau, hỗ trợ hiệp điều, duy trì hoạt dộng sinh mệnh của con người được bình thường. Do bởi âm dương hỗ căn, sở đĩ Tâm dương bất túc có thể dẫn đến âm huyết của Tâm bất túc, Tâm âm bất túc cũng có thể dẫn đến Tâm dương không mạnh. Trên lâm sàng bệnh của Tâm cuối kỳ, hoặc giai đoạn nghiêm trọng, thường có thể thấy chứng hậu âm dương đều hư của Tâm.
