ĐÔNG Y CHỮA TIỂU KHÔNG TỰ CHỦ
Biện chứng Đông y:
Thận khí bất túc, thận dương suy vi, bàng quang thất ước.
Cách trị:
Bổ ích Thận khí, ôn bổ Thận dương.
Đơn thuốc:
Củng đề thang gia giảm.
Bài thuốc:
Bổ cốt chỉ 20g, Cửu tử 15g, Thỏ ty tử 20g, Bạch truật 15g, Phục linh 15g, Phụ tử 15g, Quế chi 10g, Ba kích 20g, Đảng sâm 15g, Thục địa 20g, ích trí nhân 10g, Sa nhân 8g. sắc uôhg mỗi ngày 1 thang.
Hiệu quả lâm sàng:
Hầu XX, nữ, 73 tuổi. Đến khám ngày 16/10/1977. Người bệnh kể là bị tiểu không tự chủ đã 4 năm. Trước đó 4 năm bệnh nhân đi tiểu vặt không rõ nguyên nhân, nước tiểu trong, lưng đau, đùi yếu, ho nhiều, thở ngắn, toàn thân mệt mỏi, tay chân lạnh, sợ rét, sau đó bệnh tình tang dần, tiểu tiện không kìm được, có nước tiểu là rỉ không kể ngày hay đêm, ba năm nay chưa từng vào nhà vệ sinh đi tiểu, rất khổ sở.
Khám tháy mặt trắng bệch, ủ rũ, nói yếu, lưỡi nhạt, rêu trắng mỏng, mạch Trầm Nhược, hai bộ xích càng nhược. Đây là Thận khí bất túc, Thận dương suy vi, bàng quang không chế ước được, phải trị bằng phép bổ ích Thận khí, ôn bổ Thận dương. Dùng bài Củng ãê thang gia giảm, uống được 5 thang, bệnh tình cải thiện rõ rệt. Ưống tiếp bài trên gia giảm, tất cả 16 thang, khỏi bệnh.
Nhận xét:
Thận là góc của tiên thiên, là nguồn sinh đẻ, phát dục của con người, có quan hệ mật thiết với các tổ chức phủ tạng khốc. Thận với bàng quang có quan hệ biểu lý với nhau, sự đóng mở của bàng quang do thận quản lý, dựa vào sự khí hoá của thận cho nên nói ĩà ‘Thận tư nhị tiện’ vậy. Chỉ cần thận khí đầy đủ, chức năng khí hcá bình thường thì bàng quang đóng mở bình thường, thận khí mà hư, khí hoá không tốt ắt bàng quang không chế ước được, cho nên tiểu tiện nhiều lần, thậm chí không kìm được. Khí là dương, nếu Thận khí hư nhược, tất nhiên dẫn đến chỗ Thận dương bất túc, cho nên sinh ra một loạt các biểu hiện hư hàn như sợ lạnh, mặt trắng bệch, lưỡi nhạt, mạch Trầm.
Do đó có thể thấy bệnh này tuy ở bàng quang mà gốc lại ở thận. Trị bệnh phải dựa trên nguyên tắc tìm đến gốc, do đó phải bổ ích Thận khí, ôn bổ Thận dương, Thận khí khôi phục được, Thận dương dược bổ, chứng bàng quang thất ước tự khỏi. Trong bài thuốc có Bổ cốt chỉ, Cửu tử, Thỏ ty tử, Ba kích, Thục địa đều là các thứ bổ thận, Đảng sâm, Bạch truật; Phục linh để ích khí kiện Tỳ, phù thổ chế thuỷ; Phụ tử, Quế chi ôn bổ Thận dương, lại thêm Sa nhân để ngừa vị ngọt béo của các.
