DƯỢC TÍNH VỊ THUỐC

Theo phương pháp cố truyền, dược tính chia làm 5 loại :

Tân – Cam – Hàm – Toan – Khổ

Tuy nhiên mỗi thứ có một í ông dụng riêng của nó, khi dùng tất phải biết nó còn có những năng lực khác nhau.
Thí dụ : Những vị toan (chua) tính nó “sáp” cho nên hay thu liễm.
Những VỊ khố (đang) tính nó “tả” cho nên thanh
Những vị hàm (màn) tính nó “nhuyễn”, làm mềm các thứ
Những vị cam (Ngọt) tính “hòa hoàn”, làm cho các sức mạnh giám đi.
Những vị tàn (cay) có tính “tán”, làm cho tan ra
Cố nhân cũng có khí nói vị đạm tính nó “thấm lợi”, như lợi tiểu tiện.

Sách Nội kinh nói rằng :

Trời nuôi người ta bằng lục khí.
Đất nuôi người ta bằng ngũ vị.
Cho nên trong bản thảo không nói đến tính đạm, vì tính đạm là tính chung của cả “ngũ vị”.
Thuốc có năm vị nói chung, nhưng công dụng mỗi thứ khác nhau tùy theo tính chất của nó nói riêng.
Thí dụ như : Những vị nặng tính “chìm” thuộc Âm. Những vị thuộc Âm phần nhiều đi vào tạng phủ.
Những vị nhẹ thuộc Dương Những vị thuộc Dương phần nhiều đi ra tâu lý (thớ thịt) và chân tay.
Những thuốc thuộc loài thảo mộc” có khi trong một cây mà tính nó cũng khác nhau.

Một phương chữa người bị chứng phổi vi cảm phải gió độc phát ra chứng 110 suyển, thớ róc, ờ cồ sò sè những đờm, suyễn lên, hai mắt trợn ngược.
Dùng A giao cực tốt, chọn lấy thứ trong vắt sáng suốt như gương, thái nhỏ ra từng miếng mà sao rồi dùng Tử ô, Ô mai, bồi khô, ba -thứ bằng nhau, nước sắc kỹ ma uống lá khỏi.
Xuất Trực chí phương
Một phương chữa người bị chứng bào thai chuyển động phát ra chứng đi đái són, buồn phiền bức túc.
Dùng A giao ba lạng, nước hai bát, nấu kỷ chỉ còn bảy phân mà uống là khỏi.

Xuất Thiên kim phương
Một phương chữa người bị chứng thố ra huyết mải không khỏi, bài này kiêm chữa cả người lớn và trẻ con bị chứng thổ ra huyết rất hay.
A giao sao với bột cáp phàn một lạng rồi gia thêm vào một chút Thần sa làm ra bột. Giã lây nước cốt của ngó sen hòa VỚI mật ong mà uống là khỏi.
Kinh nghiệm phương
Một phương chữa người bị chứng phổi VÌ bị đánh đập hay váp ngã, đến nỗi tổn thương, úa ra huyết hoặc thổ ra huyết.
A giao sao ba đồng cản, Mộc hương tốt một đồng, gạo nếp một bát, đều làm ra bột, mỗi lần uống chừng một đồng cân, hòa với nước sôi đun kỹ- mà uống, mỗi ngày ba lần.
Xuất Phổ tê phương
Một phương chữa người bị chứng ra máu cam dữ quá, ra cá đàng miệng lười, lỗ tai, lỗ mũi đều ra huyết cả.
Dùng A giao nướng với Bồ hoàng chừng một lạng mỗi lằn dùng hai đổng càn, nước một chén, nước cốt Sinh dĩa hoàng một bát, cùng bỏ ca vào mà đun náu ký cạn chỉ con sáu phần mà uống nóng.
Nhưng ớ bên ngoài phải dùng vải bông mà đắp vào chỗ ngực, đắp kính cả hai vú hoặc buộc chắc láy ngực lây vú thì càng hay.
Xuất Thánh huệ phương
Một phương chừa người bị chứng kinh nguyệt không đều.

Dùng A giao hai đồng cân, cùng với cáp phấn sao kỹ thành châu, rồi nghiền ra bột, dùng rượu đương uống mà uống thì khỏi ngay.
Lại Mỗi phương nữa chừa cùng như trên nhưng gia thêm vào đó một đồng cân bột thán sa mà uống thì rất hay.
Một phương chữa người bị chứng có tháng kinh nguyệt ra hoài, rong mãi, lai rai khung hết.
Dùng A giao sao khó làm ra bót. rồi dùng rượu làm thang mà uống hai đồng cân rất hay.
Xuân Bí uẩn phương
Một phương chửa người đàn ba có thai mà đi đái ra thấy có huyết, A giao sao kho vang làm ra bột trước khi ăn cơm dũng nước cháo làm thang mà nong hai dong cân rất hay.
Xuất Thánh huệ phương.
Một phường chữa người đàn bà có thai bị chứng hyết lỵ, dùng A giaó 2 lạng, rượu 1 chén rười, nau cạn còn phàn nửa, uống hết là khỏi.
Một phương chữa người sau khi-sinh con ra rồi bị chứng hư phiền buồn bực khổng chịu nổi.
A giao sao, Chỉ xác sao, mồi thứ đều 1 lạng, Hoạt thạch 3 đồng cân , tát cá đều làm ra bột, dùng mật Ong tốt làm hồ mà viên, to bằng hạt ngô, mồi lần uống ha mươi viên, dùng nước nóng làm thang mà uống, nêu chữa khỏi thi lại nong thêm tất khỏi.
Xuất Hòa tễ cục phương
Một phương chữa người bị chứng ho đã lâu nam mà chữa khỏi.
Dùng A giao sao cho vào cùng với sâm Hoa kỳ tốt, mỗi thứ đều hai lạng, làm ra bột, mỗi lần uống chung ba đồng cân, dùng nước đậu kỷ thang một chén, dùng với một chút Thông bạch cho nước vào náu kỳ mà uống ngày ba lần là khỏi
Xuất Thánh tế tổng lục phương
Trường hợp phải kiêng A giao:
Phàm nhưng người nào vốn đã có chứng hư ; như tỳ vị hư yếu, bạc nhược quá rồi. hay là nhưng người đi tả tháo chạy như chứng đường tiết, hay là chứng thổ tả. cùng là những người úa thổ cùng như những người ăn uống vào khó tiêu hoa được hay là những người không được khỏe mạnh về bộ tiêu hóa, đều phái kiêng A giao không nên dùng.
Bệnh xương lâu ngày. Tinh nó sáp ướt, cho nên những chứng mới phải thì không nên dùng nó, kiêng nhất la chứng mới ho bạo hay đi ta mạnh dùng nó thì nguy.