Châm cứu điều trị đau Dạ Dày
Đau dạ dày hay còn gọi là đau thượng vị. Đề cập đến vùng thượng vị vùng thượng vị của hội chứng dựa trên cơn đau tái phát thường xuyên. Nó được gọi là “Vỵ quản thống” trong thời cổ đại.
Các bệnh viêm dạ dày cấp và mãn tính của Tây y, viêm loét dạ dày tá tràng, co thắt dạ dày, viêm hang vị dạ dày đều thuộc loại bệnh này.
Căn nguyên và sinh bệnh học:
Khí của Dạ Dày bẩm thụ khí xung hòa, điều hòa thì khí của nó phải tống ra ngoài không nên để ứ đọng, bất cứ lý do gì có thể dẫn đến khí trệ của Dạ Dày đều có thể gây ra đau dạ dày. Do dương hư hoặc âm hư khiến Vị lạc mất khả năng ôn dưỡng, hay lo lắng cũng có thể gây ra bệnh đau dạ dày.
Nếu bệnh lạnh ở trong dạ dày, hơi lạnh ngưng tụ không phân tán được, khí vận bị cản trở, có thể gây đau do khí của dạ dày bất hòa, dạ dày bị cản trở thì dạ dày mất hòa khí mà đi xuống gây đau dạ dày. Can có tác dụng sơ thông Tỳ Vị, như lo lắng tức giận, khí trệ làm tổn thương Can, suy gan, nghịch gây hại dạ dày, cũng làm đau dạ dày; Nếu làm việc quá mức mệt mỏi nội thương có thể dẫn đến Tỳ Vị suy nhược, làm cho Tỳ dương không đủ ấm và nuôi dưỡng trong dạ dày, sinh ra lạnh và đau Dạ dày. Do đó làm cho trung tiêu hư hàn; Nếu nhiệt bệnh làm tổn thương dương khí và Vị âm làm thành Vị âm hư, Vị dương bất túc mạch lạc không được nuôi dưỡng mà đau; Nếu khí uất lâu ngày, ứ huyệt nội kết, làm thành khí trệ huyết ứ cẩn trở trung khí dẫn đến đau Dạ Dày phát tác.
Điều trị dựa trên phân biệt hội chứng:
Thực chứng:
– Chủ chứng:
Lạnh xâm nhập vào dạ dày, các triệu chứng đau dạ dày dữ dội, không thích lạnh và ưa ấm, nôn ra nước, miệng không khát, thích uống đồ nóng, hoặc kèm theo không thích lạnh, lưỡi trắng mỏng, mạch Huyền Khẩn; nếu Can khí phạm thấy các triệu chứng Chướng bụng và đau vùng thượng vị, ợ hơi và ợ chua, cồn cào và khó chịu, giảm đau sau khi nôn hoặc ợ hơi, phân đi khó chịu, lớp phủ lưỡi dày và nhờn, mạch trơn; nếu Can khí phạm Vị, các triệu chứng là đầy tức thượng vị, đau thượng vị và đau hạ sườn, ợ hơi thường xuyên, khó chịu và bứt rứt, ợ chua và thở dài, đại tiện không thoải mái, mỗi khi do yếu tố xúc cảm bị kích thích, màng lưỡi mỏng và trắng, mạch Huyền;Nếu ứ huyết đình trệ, Đau dạ dày điểm đau rõ rang, ăn vào đau tang lên, hoặc nôn ra máu, phân sẫm màu, chất lưỡi tím sẫm hoặc thậm chí có điểm ứ huyết, mạch Tế Sáp.
Phân tích:
Khí lạnh ngưng trệ gây ra cơn đau dữ dội và khởi phát nhanh chóng. Ôn ấm thì lạnh tiêu tán nên quý nhân không ưa lạnh, ưa ấm, ưa uống nóng. Không nóng bụng và không khát nước. Chất lưỡi trắng mỏng thuốc lạnh, mạch Huyền chủ là đau, mạch Khẩn là cảm lạnh. Ăn uống quá no thì khí trong dạ dày bị tắc nên bụng đầy và đau, cồn cào khó chịu. Sau khi nôn hoặc ợ hơi, khí lưu thông đều và giảm đau. Khí thức ăn bị đục và lộn ngược sẽ gây ợ hơi và nuốt chua, thức ăn tích tụ bị dồn xuống, mất dẫn truyền ở ruột già, phân có mùi hôi khó chịu.
Rêu lưỡi dày và nhờn và mạch Hoạt là dấu hiệu của chế độ ăn uống trì trệ. Can khí phạm vào dạ dày, nếu cơ chế khí bị tắc nghẽn thì bụng đầy trướng, đau vùng thượng vị liên tục. Khó đi tiêu là đều là do khí cơ bị trở trệ. Thường xuyên ợ hơi là do khí của dạ dày bị trào ngược lên. Đau khi tình chí bị kích thích, Rêu trắng mỏng, mạch Huyền là biểu hiện của cảm xúc bị ức chế, Can khí uất, khí dạ dày ngưng trệ. Nếu Khí trệ lâu ngày mà huyết ứ lại thì ấn đau bụng. Ăn vào nó sẽ bị ứ huyết nên sau khi ăn thì đau rất dữ dội. Huyết ứ ngưng trệ, huyết không thông kinh mạch, hay thấy nôn ra máu và tiêu phân đen, chất lưỡi sẫm màu có đốm huyết ứ, mạch Tế Sáp là dấu hiệu của khí trệ huyết ứ.
Nguyên tắc điều trị:
Đau dạ dày : tán hàn, sơ thông khí uất trệ, điều hòa khí cơ, hoạt huyết hóa ứ.
Phương huyệt:
Lấy mộ huyệt của Vị và Túc dương âm kinh du huyệt là chính. Châm cứu dung tả pháp, hàn chứng thì cứu. Chọn huyệt: Trung quản, Túc tam lý, Nội quan.
Phương giải:
Trung quản là huyệt mộ của dạ dày và là điểm gặp gỡ của các tạng phủ. Nó có thể tăng cường vận động của Trung châu và điều hòa khí cơ; Nội quan thư Hung, hành khí, chỉ thống “hợp với nội Phủ” sơ điều Vị khi, làm hết ứ trệ và giảm đau.
Chọn huyệt theo chứng:
Gia Lương Khâu, cứu Vị du, để trị bệnh lạnh xâm nhập vào dạ dày; thêm Lương Môn và Nội đình chế độ ăn uống trì trệ; thêm Thái Xung và Dương Lăng Tuyền để trị gan-khí xâm phạm vào dạ dày; thêm Cách du và Công tôn để chữa ứ trệ khí và huyết ứ đọng.
