CHỮA CƯỜNG TUYẾN GIÁP BẰNG ĐÔNG Y

Biện chứng Đông ỵ:

Can uât khí kết, âm hư hoả vượng.

Cách trị:

Dưỡng âm, giải uất, nhuyễn kiên, tán kết.

Đơn thuốc:

Dục âm thang gia giảm.

Bài thuốc:

Liêu sa sâm 15g, Thiên đông 15g, Mạch đông 15g, Sinh địa 15g, Hoa phân 15g, Côn bố 15g, Hải tảo 15g, Ngũ bội tử 10g, Đại bôi mẫu 10g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Nếu bướu giáp sưng to, thêm Hải phù thạch 15g; Chân tay run, thêm Long cốt, Mẫu lệ mỗi vị 15g; Thèm ăn, hay đói, thêm Nguyên sâm 15g, Sinh địa tăng lên 30g; Miệng khát, thêm Ồ mai, Thạch hộc mỗi thứ 15g; Đại tiện nhiều lần, thêm Sính sơn dược 30g; Người khí hư, thêm Thái tử sâm 15-30g; Liệt dương, thêm Dâm dương hoắc 15g; Can uất hoá nhiệt, thêm Hạ khô thảo 15g.

Hiệu quả lâm sàng:

Đã điều trị 34 trường hợp, khỏi hẳn 18 ca, khỏi một phần 13 ca, còn 3 ca không có kết quả.
Thời XX, nữ, 34 tuổi, phục vụ viên, đến khám ngày 15/9/1976. Tự kể bệnh: bực bội, ra nhiều mồ hôi đã 4 năm nay, đồng thời có cảm giác cổ to lên, ngực đầy, tim đập hồi hộp, gầy đi, tay run, ăn nhiều và thèm ăn, mỗi ngày ăn đến hơn 0,5 kg thức ăn, đại tiện lỏng, mỗi ngày 3 lần. Khám thấy Bướu cổ độ II, mắt lồi ra, tim đập 106 lần/phút, có tạp âm độ 1 thời kỳ tâm thu ở mỏm tỉm, mạch Tế Sác, lưỡi nhạt, rêu mỏng trắng. Ngày 16-8-1976 đâ đo lượng hấp thụ iốt 131: Hai giờ là 47,7%, 4 giờ là 61,5%, 24 giờ là 88%, thử nghiệm hệ số ức chế iốt: 2 giờ = 9,4%, 4 giờ – 8,3%, 24 giờ = 6,9%, chẩn đoán là ‘tăng năng tuyến giáp’, thuộc về chứng Can uất khí kết, kèm âm hư.

Điều trị cần dưỡng âm, giải uất, nhuyễn kiên, tán kết. Cho dùng bài thuốc trên, thêm Nguyên sâm, Hải phù thạch, Sinh long cốt, Sinh mẫu lệ, Thạch hộc, mỗi vị 15g, Cát cánh 9g. Uổng tất cả 24 thang, ngày 9/12/1976 khám lại, các triệu chứng bực bội, tim hồi hộp đã giảm, hết ra mồ hôi, tay hết run, đại tiện mỗi ngày 1 lần, nhưng mắt vẫn còn lồi ra, tuy có giảm bớt, tuyến giáp còn phù, bướu độ 1, mạch Trầm Tế (nhịp tim 80 lần/phút), lưỡi nhạt, rêu trắng bẩn. Ngừng thuốc, sau 20 ngày khám lại, đo lượng hấp thụ iô’t 131: 2 giờ = 11,4%, 4 giờ = 16,7%, 24 giờ = 5,8%, đêu trong phạm vi bình thường. Nghe tim: đã hết tạp âm ở mỏm tỉm. Lại cho dùng tiếp 10 thang thuốc trên, thêm Thái tử sâm 30g, để củng cô’ kết quả điều trị.

Trương XX, nam, 42 tuổi, cán bộ. Đến khám ngày 4/11/1976. Người bệnh cho biết bị hồi hộp, nhiều mồ hôi, miệng khát, mau đói, thích ăn, tay run, bệnh đã hơn 1 nâm. Mỗi ngày ăn l,5kg lương thực mà vẫn cảm thẩy đổi (trước khi bị bệnh, chỉ ăn 700 – 800g), người nóng, nhiều mồ hôi, gầy ốm, mệt mỏi, nói chuyện hơn 1 giờ thì hụt hơi, không nói tiếp được, đại tiện lỏng, mỗi ngày đi đại tiện 3 lần trở lên. Kiểm tra: Phát dục bình thường, cơ thể gầy ốm, nhãn cầu cứng, mắt lồi, tuyến giáp sưng, hai tay hơi run, huyết áp 170/80mmHg, nhịp tim 114 lần/phút, tiếng tim thứ nhất mạnh, mỏm tim, thì tâm thu có âm thổi tạp âm yếu, không di chuyển, mạch Tế Sác, chất lưỡi đỏ, có vết nứt. Kiểm tra độ phóng xạ iốt 131: Hai giờ là 39%, 4 giờ là 54%, 24 giờ là 60%, được chẩn là tăng năng tuyến giáp. Đông y biện chứng thuộc về âm hư hoả vượng.

Điều trị: dưỡng âm, nhuyễn kiên, tán kết, vì vậy, cho dùng bài thuốc trên, thêm Nguyên sâm, Thạch hộc, Sinh long cốt, Sinh mẫu lệ, đều 15g, ô mai 12g, Thái tử sâm, Sinh sơn dược, đều 30g. Mỗi ngày uống 1 thang vào sáng sớm và tối. Ngày 17/11/1976, tái khám: sau khí uống 13 thang, các chứng tim hồi hộp, nhiều mồ hôi, khát, mệt mỏi đều tiêu hết, mỗi ngày ãn 400 – 500g lương thực, không có cảm giác đói, tay bớt run, huyết áp 148/85mmHg, nhịp tim 72 lần/phút, tạp âm tiêu hết, mạch Huyền Tế, lưỡi đỏ, rêu lưỡi trắng nhạt. Cho uống tiếp bài trên. 20 thang. Theo dõi, đến ngày 15/12/1976, người bệnh đến cho biết: “Các chứng tim hồi hộp, phiền muộn trong ngực, ăn nhiều, tay run, đại tiện nhiều lần, đều đã khỏi hết, chuyển hoá cơ bản đã bình thường, thể trọng so với trước đây có tăng” (Trạch Minh Nghĩa — tĩnh Hà Nam).