Ngộ độc thuốc diệt chuột
(Loại photpho vàng và photphua kẽm)
PGS. Nguyễn Thị Dụ.
I. Đại cương:
Photpho vàng (có thể màu trắng) và photphua kẽm đều là chất ăn mòn da, niêm mạc mạnh; Loại photphua kẽm ít mạnh hơn photpho vàng, nhưng lại dễ gây phù phổi cấp hơn khi hít phải nó. Liều chết 20 – 40mg/KG. Các triệu chứng xuất hiện chỉ sau khi uống vài phút đến 24 giờ; Sốc và ngừng tim là nguyên nhân tử vong sớm ở những bệnh nhân uống nhiều chất độc. Nếu sống qua vài ngày, các cơ quan khác như gan, cơ tim, não sẽ bị tổn thương do khí phosphin (PH3) được hình thành trong ruột và hấp phụ vào máu, chất phosphin có thể tống ra ngoài qua chất nôn và phân của bệnh nhân lại gây độc do hít phải phosphin cho người đứng gần.
II. Chẩn đoán Ngộ độc thuốc diệt chuột
1- Triệu chứng lâm sàng:
Ngay sau khi uống, bệnh nhân đau rát mồm, họng, thực quản, dạ dày và lồng ngực, nôn và nôn ra máu, ỉa lỏng và có thể có máu, chất nôn, phân và hơi thở có mùi cá thối. Khát nước với triệu chứng mất nước, mất điện giải, các rối loạn này kết hợp với viêm cơ tim nhiễm độc thường đột ngột ngừng tim và tử vong. Nếu bệnh nhân được cứu sau 2, 3 ngày có thể xuất hiện triệu chứng viêm gan nhiễm độc suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS), suy thận cấp.
2- Xét nghiệm:
Tìm photpho trong chất nôn và trong phân (chất phát quang đặc trưng của photpho).
Photphat máu tăng.
Canxi máu có thể hạ.
III. Xử trí Ngộ độc thuốc diệt chuột
1.Rửa dạ dày:
Nếu bệnh nhân đến sớm trước 1 giờ, bằng thuốc tím 1%.
Cho than hoạt và nhuận tràng: 25g than + 40g Sorbitol, nếu bệnh nhân đến muộn hay sau rửa dạ dày.
Đặt catheter tĩnh mạch trung tâm để truyền dịch và theo dõi CVP, cho thuốc vận mạch.
Chống suy thận cấp: Truyền dịch và lợi tiểu nhằm gây đái > 2 lít/ 24giờ.
Monitoring theo dõi nhịp tim, sẵn sàng máy tạo nhịp ngoài.
Truyền Glucose 5% chống suy gan.
Thở O2, nội khí quản, thở máy với PEEP nếu có suy hô hấp cấp.
