Trong y học cổ truyền Đông y thuộc phạm vi “lâm chứng”, bệnh sỏi thận được xem xét dưới các khái niệm và lý thuyết khác biệt so với y học hiện đại. Đông y quan niệm rằng sỏi thận hình thành do sự mất cân bằng của các yếu tố âm dương, khí huyết, và sự rối loạn của các tạng phủ (thận, gan, tỳ).
Nguyên nhân theo Đông y
- Thấp nhiệt ở hạ tiêu: Thấp nhiệt (độ ẩm và nhiệt) tích tụ ở vùng hạ tiêu (vùng bụng dưới), làm cho nước tiểu bị cô đặc và dễ hình thành sỏi.
- Tỳ vị hư yếu: Chức năng tiêu hóa và hấp thụ của tỳ vị yếu, dẫn đến sự tích tụ của đàm thấp (đàm ẩm và chất béo) và hình thành sỏi.
- Can khí uất kết: Sự ứ trệ của khí trong gan, dẫn đến việc gan không điều tiết được, làm cho thấp nhiệt dễ dàng tụ lại và hình thành sỏi.
- Thận dương hư: Sự suy yếu của thận dương, làm cho thận không thể loại bỏ được các chất cặn bã và nước tiểu không thông thoáng, gây ra sự hình thành sỏi.
Triệu chứng theo Đông y
Triệu chứng của bệnh sỏi thận trong Đông y cũng tương tự như trong y học hiện đại, nhưng được giải thích dưới góc độ của sự mất cân bằng nội tại:
- Đau lưng và đau bụng: Đau do sự ứ trệ của khí và huyết.
- Tiểu khó và tiểu buốt: Do thấp nhiệt làm tắc nghẽn đường tiểu.
- Tiểu ra máu: Do sự tổn thương của mạch máu và tỳ vị.
- Cảm giác nặng nề và mệt mỏi: Do tỳ vị hư yếu và khí huyết không lưu thông.
Điều trị theo Đông y
Điều trị sỏi thận trong Đông y chủ yếu dựa vào việc điều chỉnh các yếu tố âm dương, khí huyết, và chức năng của các tạng phủ. Một số phương pháp điều trị bao gồm:
- Sử dụng thảo dược:
- Kim tiền thảo (Desmodium styracifolium): Có tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt, và giải độc.
- Xa tiền tử (Plantago asiatica): Giúp lợi tiểu, thanh nhiệt, và thông tiểu.
- Hải kim sa (Pyrrosia lingua): Lợi tiểu và làm tan sỏi.
- Châm cứu: Kích thích các huyệt đạo để cân bằng khí huyết, giải quyết sự ứ trệ và giảm đau.
- Xoa bóp và bấm huyệt: Giúp lưu thông khí huyết, giảm đau và hỗ trợ quá trình đào thải sỏi.
- Chỉnh lý chế độ ăn uống và lối sống: Tránh các thực phẩm gây thấp nhiệt, ăn uống điều độ, và tập luyện thể dục để tăng cường chức năng tỳ vị và thận.
Phòng ngừa theo Đông y
-
- Uống đủ nước: Đảm bảo lượng nước uống hàng ngày để giữ cho thận và đường tiểu luôn thông thoáng.
- Ăn uống cân bằng: Tránh thức ăn quá mặn, quá ngọt, và các thực phẩm gây nhiệt.
- Tập thể dục đều đặn: Giúp duy trì sự cân bằng của khí huyết và tăng cường chức năng của tạng phủ.
- Sử dụng thảo dược: Uống các loại trà thảo dược lợi tiểu và thanh nhiệt như trà Kim tiền thảo, trà Xa tiền tử.
