Chứng trạng của bài Tam uất tiểu bach tán

Điều 146. Chứng hàn thực kết hung không có chứng sốt cao cho uống bài Tiểu hãm hung thang (Bạch tán cũng dùng được).

Tóm tắt:

Biện về cách chữa trường hợp hàn thực kết hung.

Thích nghĩa:

Chứng này do đàm ẩm kết tụ ở trong ngực thành thực, không có các dấu hiệu nhiệt như ráo miệng, phiền khát, cho nên gọi là hàn nhiệt kết hung. Cách chữa khác với chứng nhiệt thực kết hung, cho nên dùng Tam vật tiểu bạch tán, đủ ôn tán hàn kết.

Nhận xét:

Sách Ngọc hàn kinh, sách Thiên kim dực phương đều không có 6 chữ “Hãm hung thang cũng dùng được”. Nay cứ theo đó mà giải thích.

Tam uất tiểu bach tán:

Cát cánh 3 phân
Ba đậu 1 phân (bỏ vỏ và ruột, sao đen, nghiền nát như mỡ)
Bối mấu 3 phân
Ba vị trên tán nhỏ cùng choba đậu vào cổì nghiền nhừ, hoà với nước lã đun sôi mà uống. Người khoẻ uống 1/2 đồng tiền xúc, người gầy thì giảm bớt. Bệnh ỏ trên ngực thì mửa, ở dưới ngực thì ỉa, không ỉa được thì uống nước cháo nóng 1 bát, ỉa quá không cầm được thòi cho uống 1 bát cháo nguội.

Ý nghĩa phương thuốc:

Phương này có công năng trừ đờm khai kết, công hàn, trục thuỷ. Cát cánh, bối mẫu khai kết đờm. Ba đậu khí vị cay, hăng dùng để cồng hàn trục thuỷ. Bởi vì kết hung do hàn thực ngưng tụ và không có thuốc nóng nên, không đủ để khu trừ thuỷ hàn. Không có thuốc mạnh thì không đủ để phá kết, dược vật chế ra màu sắc đều trắng, cho nên gọi là Tam vật tiểu bạch tán.