Mạch và chứng sau khi phát hãn quá nhiều

Điều 126. Bệnh nhân mạch sác (sác là nhiệt), đáng lý nhanh tiêu cơm chóng đói mà trở lại mửa. Đấy là do phát hãn làm cho dương khí suy, khí ở hoành cách mô hư, nên mạch mới sác. Sác là khách nhiệt, không thể tiêu cơm vi trong dạ dày hư lạnh, cho nên mửa.

Tóm tắt:

Mạch và chứng của trường hợp sau khi phát hãn làm cho lạnh dạ dày mà phát sinh mửa.

Thích nghĩa:

Mạch sác là nhiệt, nhiệt thì đáng lý phải tiêu cơm hay đói. Nay lại không tiêu cơm mà mửa là do phát hãn làm cho dương khí ngoài biểu ra mồ hôi ra suy kém, dương khí ỏ trong ngực cùng theo mồ hôi ra mà hư. Hư mà mạch sác chẳng phải thật có nhiệt, cho nên gọi là khách nhiệt. Khách nhiệt không hay tiêu cơm là do phát hãn hại phần dương làm cho dạ dày hư lạnh, bởi vì không thể tiêu cơm mà lại mửa.