Y Học Cổ Truyền đối với ban xuất huyết do giảm Tiểu cầu

Ban xuất huyết do giảm tiểu cầu được đặc trưng bởi sự sụt giảm đáng kể lượng tiểu cầu, kèm theo ban xuất huyết ở da và niêm mạc, trường hợp nặng có thể chảy máu ở các bộ phận khác như chảy máu cam, chảy máu nướu răng, kinh nguyệt ra nhiều ở phụ nữ hoặc nôn ra máu nhiều, ho ra máu, có máu trong phân, tiểu máu và các triệu chứng khác, xuất huyết nội sọ là nguyên nhân gây tử vong của bệnh này. Ban xuất huyết Henoch-Schonlein đặc trưng bởi các nốt rải rác trên da các chi hoặc lan ra toàn thân, bệnh nhân nặng kèm theo đau khớp hoặc đau bụng, đi ngoài ra máu, nôn ra máu, suy sụp… trường hợp nặng có thể phát triển thành viêm thận ban xuất huyết.

　Ban xuất huyết giảm tiểu cầu được chia thành các loại nguyên phát và thứ phát. Ban xuất huyết giảm tiểu cầu tự phát là một hội chứng miễn dịch và rối loạn chảy máu phổ biến. Nó được đặc trưng bởi sự tồn tại của các kháng thể chống tiểu cầu trong tuần hoàn máu, gây tổn thương quá mức cho tiểu cầu và gây ra ban xuất huyết; trong khi các megakaryocytes trong tủy xương là bình thường hoặc tăng lên. Trên lâm sàng có thể chia thành hai thể cấp tính và mạn tính, cơ chế bệnh sinh và biểu hiện của hai thể có sự khác biệt rõ rệt.

Thể cấp tính chủ yếu là trẻ em dưới 10 tuổi, không có sự khác biệt giữa hai giới. Đa số xuất hiện vào mùa đông xuân, hơn nữa đa số trước khi phát bệnh đều có tiền sử nhiễm virus, đa số là viêm đường hô hấp trên, rubella, sởi, thủy đậu, cũng có thể là sau khi tiêm vắc xin, ủ bệnh khoảng thời gian giữa nhiễm trùng và ban xuất huyết chủ yếu là trong vòng 1 đến 3 tuần. Thể cấp tính ở người lớn hiếm gặp, thường liên quan đến thuốc và tình trạng nghiêm trọng hơn ở trẻ em. Khởi phát nhanh, có thể sốt.

Chủ yếu là xuất huyết da, niêm mạc, thường nghiêm trọng hơn, xuất huyết da dưới dạng các chấm xuất huyết với nhiều kích cỡ khác nhau, phân bố không đều, chủ yếu ở các chi. Chảy máu niêm mạc bao gồm chảy máu cam, chảy máu nướu và chảy máu niêm mạc miệng lưỡi. Xuất huyết đường tiêu hóa và đường tiết niệu, xuất huyết dưới kết mạc và một số xuất huyết võng mạc thường xảy ra. Xuất huyết cột sống hoặc nội sọ là phổ biến và có thể gây tê liệt chi dưới hoặc biểu hiện tăng áp lực nội sọ, có thể đe dọa tính mạng.

Loại mạn tính gặp nhiều hơn, chiếm 80% ban xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn, chủ yếu ở độ tuổi 10-40, nữ nhiều gấp 3-4 nam. ngấm ngầm khởi phát. Bệnh nhân có thể bị chảy máu dai dẳng hoặc các cơn tái phát, và một số có xu hướng chảy máu cục bộ, chẳng hạn như chảy máu cam nhiều lần hoặc rong kinh. Ban xuất huyết và bầm máu có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của da và niêm mạc, nhưng ở các chi xa hơn. Chảy máu đường tiêu hóa và đường tiết niệu có thể xảy ra. Tụ máu sâu cũng có thể xảy ra sau chấn thương. Xuất huyết nội sọ ít gặp hơn nhưng vẫn có thể xảy ra trong các đợt cấp tính. Thỉnh thoảng có thể sờ thấy lách khi hít vào sâu.

Ban xuất huyết giảm tiểu cầu là bệnh xuất huyết phổ biến, chủ yếu xảy ra ở trẻ em và người trẻ tuổi, đặc biệt là phụ nữ trẻ. Biểu hiện lâm sàng là chấm xuất huyết và bầm máu trên da, chảy máu da và niêm mạc, thậm chí chảy máu cam, nôn ra máu, tiểu ra máu và phân, chảy máu trong.

Bệnh này trong Y học Cổ truyền thuộc phạm trù “phát ban” và “huyết chứng”. Nếu bệnh lâu ngày không khỏi sẽ dẫn đến tỳ thận dương hư hoặc gan thận âm hư. Phương pháp điều trị của Y học Cổ truyền  đại khái như sau: bổ Can Thận âm và kiện Tỳ, dưỡng âm và giáng hỏa, dưỡng khí và dưỡng huyết.

Phân biệt và điều trị hội chứng TCM dựa trên cầm máu. Cơ chế bệnh sinh chủ yếu là nhiệt, ứ và hư. Về phương diện điều trị, nên dùng phương pháp thanh nhiệt, mát huyết cầm máu, bồi bổ khí âm, thông huyết, trừ huyết ứ, đồng thời dùng các phương pháp như dưỡng gan thận, kiện tỳ ích khí, bổ khí. khí nên được sử dụng để điều trị cả triệu chứng và nguyên nhân gốc rễ.