CHỮA SỎI THẬN VÀ Ứ NƯỚC BỂ THẬN BẰNG ĐÔNG Y
Biện chứng Đông y:
Thận khí hư tổn.
Cách trị:
Ôn Thận hành thuỷ.
Đơn thuốc’:
Phụ kim thang.
Bài thuốc:
Thục phụ tử 12g, Kim tiền thảo 30g, Trạch tả 10g, Thục địa 20g. Sắc uô’ng, mỗi ngày 1 thang.
Hiệu quả lâm sàng:
Lưư XX, nam, 46 tuổi, nhân viên, khám lần đầu ngày 15/6/1977. Bị sỏi thận bên phải đã hơn 1 năm, uống thuốc thải sỏi và phối hợp ‘tổng công kích’ nhiều lần không kết quả. Vì bị ứ nước nhẹ, bệnh viện khuyên nên mổ, nhưng bệnh nhân yêu cầu chữa trị tiếp. Đầu váng, mắt hoa, mặt phù, lưng bên phải nặng, bụng dưới và 2 chân lạnh, nước tiểu đục, đêm đi tiểu nhiều. Môi lười trắng nhợt, mạch Phù, Hư mà Trì. Chẩn đoán lâm sàng là sỏi thận và ứ nước bể thận. Sau khi uống 20 thang Phụ kim thang, thể lực dần dần hồi phục. Tháng 9 năm ấy chụp phim kiểm tra thấy sỏi đã di chuyển xuống đoạn trên của niệu quản. Lúc ấy bụng dưới bị đau, trướng và nặng, tiểu tiện không ỉợi. Dùng bài thuốc cũ, thêm Đông quỳ tử 12g, Nhục quế 3g. Uống liền 25 thang, cuối cùng thải ra 1 viên sỏi cỡ 0,9 X l,4cm. Chụp phim không còn thấy sỏi. Các chứng đều đã hết.
Nhận xét:
Chữa bệnh sỏi thận sao lại thêm ôn nhiệt? Kha Vận Bá nói rằng: ‘Trong thận có hoả mới có thể trị thuỷ được’, bể thận ứ nước do sỏi đọng lại phần nhiều thuộc dương hư. Ôn vận Thận dương là phép trị bệnh tốt, dặc biệt là đối với bệnh dương hư lâu ngày, có khả năng chịu được lượng Phụ tử nhiều hơn người bình thường. Xuất hiện cảm giác lạnh 2 chân là biểu hiện Thận đương hư, đó là chứng có thể dùng Phụ phiến. Đau lưng, tiểu ra máu, mủ mà dùng Phụ, Quế là vị thuốc cay, ngọt, đại nhiệt thì dường như khó giải thích. Nhưng cần biết đau lưng, tiểu ra máu mủ là các chứng bệnh của sỏi. Căn cứ vào chỗ bụng dưới lạnh đau, thích nóng, thích xoa nắn, Kim tiền thảo hoá thạch thông lâm, lại được đại nhiệt của Phụ tử, như vậy hàn sẽ tiêu tan mà giữ lại được tính thông lợi, một bên hàn một bên nhiệt, một đằng thông một đằng tắc, thăng giáng cùng tác dụng, chứng trợ giúp lẫn nhau để đạt kết quả. Dùng các vị đắng, ngọt, tính hàn như Kim tiền thảo, Đông quỳ tử, thêm Nhục quế để trợ lực cho Phụ tử. Khí hoá hành, nhiệt giải tà xuất, đó là cái vững của sự không vững, sự thông của cái không thông. Thông dương không phải là ở chỗ thông lợi mà là do ôn, Thận dương mà phấn chấn, tinh đang được tàng sẽ được trở về đúng chỗ, cho nên chủ ý không phải là chữa đau, lạnh bụng dưới mà quan trọng là ở chỗ khôi phục chức năng của thận, vì vậy mà sỏi bị dẩy xuống (Mạch Khấu Dân — tỉnh Quảng Đông).
