ĐÔNG Y CHỮA U TỬ CUNG
Biện chứng Đông y:
Tư lự tổn thương Tỳ Vị, Tỳ không thông được huyết.
Cách trị:
Bổ huyết ích khí, kiện tỳ, cầm máu, an thần định chí.
Đơn thuốc:
Phục long qui tỳ thang gia vị.
Bài thuốc:
Phục long can 60g (sắc trước, bỏ bã, lọc lấy nước trong), Bạch truật 10g, Phục thần 10g, Chích hoàng kỳ 30g, Long nhãn nhục 10g, Sao táo nhân 10g, Đảng sâm 15g, Mộc hương 5g, Dương quy thân 10g, Viễn chí 10g, Đỗ trọng (than) 10g, Chích cam thâo 3g, Sinh khương 3 lát, Đại táo 7 trái, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Hiệu quả lâm sàng:
Thường XX, nữ, 36 tuổi, đạo diễn. Đầu mùa xuân năm 1973, sau khi giao hợp thấy xuất huyết. Bệnh viện phụ khoa khu vực ở huyện khám thấy thân tử cung hơi to, cứng, phần phụ bình thường. Chẩn đoán là u tử cung. Dùng thuốc Tây điều trị hơn 1 tháng nhưng không khỏi, bệnh nhân lo sợ không yên, tư lự càng tăng. Ngày 6/4 đến xin điều trị bằng Đông y. Khám thấy sắc mặt vàng tối, tinh thần hoảng hốt, hay quôn, tâm phiền, ăn ít, mệt mỏi, gầy ốm, lưng đau, bạch đái ra nhiều, kinh nguyệt đên trước kỳ, lượng kinh ra nhiều, màu nhạt, mạch bên phải nhược, bên trái Huyền, 2 bộ quan yếu, lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng. Đây là do lao lực làm tổn thương thần, tư lự làm tổn thương Tỳ, Tỳ không vận hoá được, vì vậy ăn ít, mệt mỏi, Tỳ không nhiếp được huyết gây ra xuất huyết âm đạo. Phép trị là kiện Tỳ ích khí, bổ huyết, an thần. Dùng Phục long quy tỳ thang gia VỊ.
Dặn trong thời gian uống thuốc tránh giao hợp. Uống 3 thang, tinh thần phấn chấn, sắc mật tươi tỉnh, lưng giảm đau, mạch Hoãn, có lực, lưỡi đỏ, rêu lưỡi trắng mỏng, các chứng khác như trước. Bài thuốc trên có hiệu quả, giữ nguyên như vậy không thay đổi, uống thêm 3 thang. Sau khi uống, các chứng tiêu hết, giao hợp không thây có gì khác thường. Sau đó dùng ‘Quy tỳ hoàn’ uống củng cố, 3 tháng sau có thai và sinh 1 cháu gái. Theo dõi nhiều năm, đều thấy khoẻ mạnh.
Nhận xét:
Tỳ Vị là nguồn sinh hoá của khí huyết, Tỳ mất chức năng kiện vận, không thống được huyết, huyết sẽ tràn ra ngoài mạch lạc, vì vậy thấy có các triệu chứng trên. Bài Phục long quy tỳ thang gia vị có Phục long can vào Tỳ, kiện lý trung châu. Bài Tú quăn bổ khi kiện Tỳ, khí huyết tự sinh, khí làm cho huyết hành, là chủ dược. Bài Đương quy bổ huyết thang bổ khí sinh huyết, khiến cho khí vững chắc, huyết mạnh lên, là phụ dược; Long nhãn nhục, Táo nhân (sao), Viễn chí dưỡng Tâm an thần; Môc hương lý khí tỉnh Tỳ, khiến cho bổ mà không trệ, đều lá tá dược; Đỗ trọng (sao thành than) làm mạnh lưng, cầm máu; Sinh khương, Đại táo điều hoà vinh vệ, là sứ dược. Các vị thuôc phôi hợp, có tác dụng ích khí kiện Tỳ, bổ huyết, chỉ huyết, an thần định chí, vì vậy uôhg 6 thang mà khỏi bệnh (Trương Thế Tuân – tỉnh Thiểm Tây).
