VIÊM ĐA DÂY THẦN KINH TRONG CÁC BỆNH CẬN UNG THƯ
Những hội chứng thần kinh cận ung thư được xác định khi có bệnh ác tính kết hợp, đồng thời không thấy biến chứng di căn, biến chứng do dùng thuốc điều trị, do biến dưỡng, do thiểu dưỡng hoặc nhiễm trùng. Mặc dù tỷ lệ xuất hiện thấp (không đến 1% các trường hợp ung thư) nhưng việc xác định bệnh lý, việc hiểu biết về nhóm bệnh này có 2 lợi ích:
Về lý thuyết, một số trong những bệnh này có vẻ là bệnh lý tự miễn.
Về thực hành, nó giúp hướng đến chẩn đoán sớm ung thư trong 50% trường hợp.
Sau vài bài báo lẻ tẻ, đến cuối thế kỷ XIX và đặc biệt sau báo cáo của Denny Brown năm 1949; Henson, Urich, Brain, Corsellis những năm 50 đã mô tả giải phẫu lâm sàng các bệnh lý này. Trong những năm 80, sự phát hiện kháng thể tự miễn trong huyết thanh đã làm sáng tỏ cơ chế sinh bệnh học của một vài hội chứng (De Lattre J.Y. và cộng sự 1991) và cho phép gợi ý đến phân loại bệnh dựa trên có sự hiện diện hay không của kháng thể tự miễn, tần số xuất hiện của hội chứng thần kinh với bệnh ung thư (Dubas F. 1992).
|
|
K phối hợp |
Kháng thể |
|
Viêm não tủy bán cấp cận K |
K phế quản |
Anti-Hu |
|
Thoái hóa tiểu não cận K |
K phụ khoa |
Anti-Yo |
|
Opsoclonus myoclonus paraneoplasiques |
K vú (neuroblastome) |
Anti-Ri |
|
Hội chứng Lambert – Eaton |
K phổi |
Anti canaux Ca++ |
|
Bệnh võng mạc cận K |
K phổi |
Anti retin |
Có thể thấy rằng những bệnh ác tính trước khi được phát hiện có thể gây tổn thương trên hệ thần kinh. Tổn thương rất đa dạng và có thể xuất hiện nhiều từ trung ương đến ngoại biên với các triệu chứng phong phú ở não, tiểu não, mắt… Thậm chí có những trường hợp tai biến mạch máu não có nguồn gốc ung thư xảy ra do đông máu nội mạch.
Bài này tự giới hạn trong những bệnh lý thần kinh ngoại biên cận ung thư.
Viêm đa dây thần kinh kiểu cảm giác cận ung thư của Denny Brown
Đây là dạng khá phổ biến. Bệnh cảnh lâm sàng gồm thất điều, rối loạn cảm giác nhất là cảm giác bản thể, đau nhức và có thể kèm yếu tứ chi. Bệnh cảnh lâm sàng thường có phối hợp với viêm não (rối loạn hành vi, lú lẫn), tổn thương vùng thân não (liệt các cơ mắt, rối loạn tiền đình). Cần chú ý là trong 50% các trường hợp, người ta không tìm ra được bệnh ung thư (Authier F.J., De Lattre J.Y. 1992).
Viêm đa dây thần kinh kiểu rối loạn vận động – cảm giác cận ung thư
Phần lớn là Viêm đa dây thần kinh điển hình. Hiếm hơn là những trường hợp Viêm đa dây thần kinh diễn tiến từng đợt với những đợt giảm bệnh rồi lại tái phát. Viêm đa dây thần kinh trong giai đoạn cuối thường là Viêm đa dây thần kinh có nhiều nguyên nhân (thiếu sinh tố, thiểu dưỡng, do dùng thuốc…).
Viêm đa dây thần kinh kiểu rối loạn vận động bán cấp
Xảy ra ít hơn, hay gặp trong lymphome ác tính.
Viêm nhiều dây thần kinh hoặc đa rễ dây thần kinh Guillain – Barré
Cũng đã được nêu trong diễn tiến của các bệnh ác tính (Hodgkin).
