Erikson đã nói về lứa tuổi trung niên với sự xác định đặc điểm là xung đột giữa đổi mới và trì trệ (6). Ở giai đoạn này người ta thường chú trọng đến việc củng cố vai trò xã hội và nghề nghiệp của mình. Giai đoạn bấp bênh và thử nghiệm của tuổi trưởng thành đã qua. Nhiều người đã ổn định chắc chắn nghề nghiệp của họ tuy đôi khi cũng không được tương xứng cho lắm. Con cái đã khôn lớn và đi xa nhà. Với nhiều người, đây là thời gian tương đối ổn định về kinh tế và đã hoàn thành về mặt kiến thức. Các vấn đề có quan hệ đến các mục tiêu thích hợp trong cuộc sống thường xuất hiện và thường được gọi là khủng hoảng giữa đời.
Sự đáp ứng có tính thích nghi quan trọng ở giai đoạn này là sự phát sinh những thách thức mới thay thế cho những thách thức cũ đã qua. Đối với một số người, điều đó có nghĩa là thay đổi công việc hoặc nhiệm vụ trong công việc. Một số người thì tăng thêm phần trách nhiệm hoặc giữ vai trò quản lý. Một số khác thì tăng cường côngviệc của mình ở nhà thờ, các công việc xã hội hoặc các chương trình rèn luyện thân thể. Dù bằng cách nào, mỗi người đều cố gắng để có thể đạt được mọi điều ưa thích theo ý của mình và hoàn thành chúng bằng cách thông qua các hoạt động của người khác, thí dụ như qua chính vợ hoặc chồng mình hoặc con cái.
Hiện tượng “cái tổ rỗng tuyếch” cũng đã được viết lên khá nhiều. Theo truyền thông, điều đó ám chỉ cảm giác mất mát và trống rỗng, nhất là đối với nữ giới sau khi con cái đi xa nhà. Các nghiên cứu đã không thể chứng minh được sự thử thách tiêu cực này. Tuy nhiên, yếu tố quyết định hàng đầu trong phản ứng của cha mẹ khi con cái xa nhà dường như chỉ là cảm nhận của bản thân họ về sự tự trọng.
Levinson đã mô tả và chia ra nhiều giai đoạn trong cuộc đời của nam giới ở thời kỳ này (7): giai đoạn sớm (17-45 tuổi), giai đoạn giữa (40- 65 tuổi) và giai đoạn muộn (> 60 tuổi). Mỗi giai đoạn cách nhau bởi thời kỳ quá độ từ 4-5 năm. Trong các giai đoạn sẽ có những mô hình đặc thù và kinh nghiệm phát triển. Các nhà nghiên cứu này đã khám phá ra sự tương đồng đáng chú ý trong kinh nghiệm của nam giới được rút ra từ các nhóm người có quá trình đào tạo và nghề nghiệp khác nhau. Kiểu nghiên cứu này có thể bổ sung cho việc chứng minh quá trình lớn lên và phát triển liên tục trong cả cuộc đời.
Nữ giới trong giai đoạn này cũng có những chuyển tiếp đặc biệt (8). Theo lệ thường, ở thời kỳ mãn kinh đôi khi xảy ra rất nhiều vấn đề: hiện tượng bốc hoả, trầm cảm, mất nữ tính. Các nhà nghiên cứu đã thất bại trong việc chứng minh các hậu quả xấu này. Hoạt động tình dục vẫn có thể tăng khi đôi vợ chồng không phải nuôi con nhỏ nữa. Nữ giới có thể bắt đầu đóng vai trò của người bà trong việc giúp đỡ nuôi dạy các cháu. Một số phụ nữ lại lao vào sự nghiệp mới hoặc các nỗ lực về giáo dục.
Những mối quan tâm của tuổi trung niên
Phát triển các thách thức mới trong sự nghiệp
Điều chỉnh khi con cái xa nhà
Ảnh hưởng của thay đổi cơ thể theo tuổi tác
Mãn kinh
Ly dị
Mặt khác, ly dị ở giai đoạn này của cuộc đòi là điều đặc biệt phức tạp đối với phụ nữ. Thu nhập giảm nhanh chóng; và nếu con cái còn ở nhà thì thường một mình phải gánh vác cả vai trò người cha để thoả mãn các yêu cầu của con cái. Phụ nữ thường ít tái hôn hơn nam giới và có thể không có nguồn thu nhập độc lập để sống trước khi ly dị.
Khi bước vào tuổi 40 và 50, người ta thường quan tâm tối những sự thay đổi không thể tránh khỏi và ngày càng tăng của cơ thể xảy ra cùng với sự già đi của mình. Sự già đi là một thực tế về thể chất cũng như trí tuệ. Trọng lượng cơ thể tăng lên, và nhiều báo cáo cho thấy trọng lượng cơ thể rất khó giảm mặc dù tăng cường các hoạt động thể dục. Tỷ lệ mắc bệnh bắt đầu tăng lên, nhất là ở nam giới. Thường có những mong muôn mới hình thành là năng tập thể dục để giành lại tuổi trẻ đã mất của mình.
Một trong những can thiệp quan trọng nhất của bác sĩ gia đình là phải thông báo những trạng thái bình thường của các thử thách đó. Một số người đặc biệt bối rối và bực mình vì thường không thoả mãn với cuộc sống sau khi đã làm được rất nhiều việc. Sự can thiệp duy trì sức khoẻ và khám sàng lọc phát hiện sớm bệnh tật trở nên rất quan trọng. Cần báo cho bệnh nhân biết rằng việc tạo ra các thay đổi có lợi cho tình trạng sức khoẻ là không hề muộn chút nào
