Tác dụng của Hoàng Liên là gì?

黄莲

+ Hoàng liên ((Rhizoma Coptidis) là thân rẻ phơi khô của cây hoàng liên chân gà Coptis chinensis Franch, thuộc họ mao lương Ranunculaceae.
Ngoài ra còn có các loại hoàng liên khác như:
– Tam giác diệp hoàng liên: Coptis deltoidea C.Y. Cheng et Hsiao.
– Vân liên: Coptis teeta Wall.

+ Tính vị:

Đắng, lạnh. Qui kinh tám, can, vị, đại trường.

+ Tác dụng:

Thanh nhiệt táo thấp, tả hoả giải độc.

+ Tác dụng dược lý:

Phạm vi kháng khuẩn tương đối rông, ức chế trực khuẩn lỵ, trực khuẩn thương hàn, trực khuẩn mủ xanh, trực khuẩn bạch hầu, trực khuẩn ho gà, trực khuẩn lao, liên cầu khuẩn, song cầu khuẩn, trực khuẩn ngoài da, vi rút… trong đó tấc dụng ức chế trực khuẩn lỵ là mạnh nhất. Đổng thời tâng cường khả năng đại thực bào, giảm huyết áp, lợi mật, hạ sốt, trấn tĩnh, giảm đau, tăng cường hưng phấn cơ trơn thành mạch, tử cung, bàng quang, ruột…

+ Chỉ định:

– Tác dụng thanh nhiệt táo thấp’của hoàng liên mạnh hơn hoàng cầm. Điểu trị thấp nhiệt trở trệ, bụng căng trướng đáy, buồn nôn, nôn, thường dùng cùng với hoàng cầm, can khương, bán hạ như bài bán hạ tả tâm thang. Điều trị thấp nhiệt tả lỵ, mức độ nhẹ có thể dùng đon độc hoàng liên, kết quả tương đối tốt; nếu đau bụng đi ngoài nhiều, thường dùng cùng với mộc hương như bài hương liên hoàn. Điều trị đi ngoài, phát sốt, thường dùng cùng với cát căn, hoàng cầm, cam thảo như bài cát căn cầm liên thang. Điều trị đi ngoài ra nhầy máu thường dùng cùng vói đương quy, nhục quế, bạch thược, mộc hương như bài thược dược thang. Hoàng liên thích hợp dùng trong thấp nhiệt ờ tỳ, vị, đại trường.

– Hoàng liên có tác dụng tả hoả giải độc, thanh thực hoả ở tâm kinh. Điều trị tam tiêu nhiệt thịnh, sốt cao phiền táo thường cùng với hoàng cầm, hoàng bá, chi tử như bài hoàng liên giải độc thang. Điều trị nhiệt tà tích thịnh, âm dịch hao tổn, tâm phiền mất ngủ thường dùng cùng với hoàng cầm, a giao, bạch thược, như bài hoàng liên a giao thang. Nếu tâm hoả nội thương, nhiệt bức huyết vong hành gây chảy máu cam, nôn ra máu thường dùng cùng với hoàng cầm, đại hoàng như bài tả tâm thang.

– Điều trị mụn nhọt thường cùng với hoàng cầm, chi tử .như bài hoàng liên giải’ độc thang. Điều trị bì phu thấp chẩn, có thể dùng cao lỏng hoàng liên bôi ngoài. Điều trị sưng đau, chảy mủ ống tai, thường phối họp với khô phàn, bỗng phiến tán bột dùng ngoài. Điều trị đau sưng đỏ mắt thường dùng nước sắc hoàng liên nhỏ mắt.

Ngoài ra điều trị vị hoả tích thịnh gây buồn nôn thường dùng cùng trúc nhự, trần bì, tán hạ. Điều trị đau răng thường dùng cùng với thạch cao, thang ma, đan bì. Điều trị can hoả phạm vị, đau tức ngực sườn, buồn nôn ợ chua thường dùng cùng với ngô thù du như bài tả kim hoàn.

+ Liều dùng:

2 – 10g/ngày.

+ Chú ý:

Dùng lâu dễ gây tổn thương tỳ, vị. Không nên dùng trong tỳ vị hư hàn.