XÍCH TIỂU ĐẬU TÁC DỤNG VÀ HÌNH ẢNH

赤小豆

Tên dùng trong đơn thuốc:

Đỗ xích đậu, xích tiểu đậu, Hồng phạn đậu.

Phần cho vào thuốc:

Hạt đỗ.

Bào chế:

Cho vào nước đãi sạch để dùng.

Tính vị quy kinh:

Vị ngọt, hơi chua, tính bình. Vào hai kinh: tâm, tiểu tràng.

Công dụng:

Tiêu thủy hành huyết, thanh hóa thấp nhiệt.

Chủ trị:

– Chữa thủy thũng cước khí, bệnh đường ruột (tràng tích), cổ trướng.
– Tiêu được mủ, tan sưng, ung nhọt thũng độc.

ứng dụng và phân biệt:

– Nói chung có hai loại cho vào thuốc.
– Hạt nhỏ dài, chỗ eo cong cố đường vân trắng như mắt phượng thì gọi là Đổ xích đậu. Nửa đỏ nửa đen thường gọi là đậu mắt của đậu là hạt tương tư. Ngoài ra, còn có một loại đậu đỏ hạt to tròn, gọi là hông phạn đậu (Đậu cơm đỏ), cho vào thuốc tuy cũng có thể lợi thủy thấm thấp, nhưng đơn thuốc vẫn lấy đỗ xích đâu là hơn.
– Hạt tương tư (tương tư tử) tuy giốhg như Xích tiểu đậu nhưng tác dụng khác nhau, dùng để làm thuớc sát trùng và thuốc đau mất.
Kiêng kỵ: Người âm hư không có thấp nhiệt thì cấm dùng.
Liều lượng: Ba đồng cần đến một lạng
Bài thuốc ví dụ: Bài xích tiểu đậu đương quy tán (Kim quỹ yếu lược phương) chữa bệnh hồ hoặc (Tên bệnh đời xưa. Chứng trạng chủ yếu là chỗ yết hầu và tiền âm, hậu âm bị lở loét N.D.) và tiểu tiện ra máu.
Xích tiểu đậu, Đương quy, tán nhò hai vị, mỗi ngày uống ba lần.