Khái quát

Do đặc điểm về giải phẫu và sinh hóa mô, âm đạo của phụ nữ khỏe mạnh duy trì độ pH nhất định và có chức năng bảo vệ tự nhiên trước sự xâm nhập của mầm bệnh. Khi chức năng phòng vệ tự nhiên của âm đạo bị phá hủy, các mầm bệnh sẽ xâm nhập và gây viêm âm đạo. Viêm âm đạo lâm sàng thường gặp bao gồm viêm âm đạo do nấm trichomonal, viêm âm đạo do nấm và viêm âm đạo do tuổi già. Viêm âm đạo do Trichomonas đề cập đến tình trạng viêm âm đạo do Trichomonas vaginalis gây ra. Tỷ lệ mắc bệnh của nó cao hơn ở những cư dân thành thị và tập trung trong nhà máy so với những cư dân sống rải rác ở nông thôn. Phương thức lây truyền là qua nhà vệ sinh công cộng, phòng tắm, bồn rửa chân, khăn tắm, bơi lội, quan hệ tình dục hoặc các thiết bị y tế được khử trùng kém như các phương tiện truyền thông hoặc các kênh chính. Căn bệnh này tương đương với chứng “ngứa âm đạo” và “nhiễm giun” trong y học Phương Đông.

Nguyên nhân và bệnh lý

1. Tỳ hư thấp nhiệt: Thể chất tỳ hư, tỳ sinh thấp, thấp uất hóa nhiệt, ẩm nhiệt tích tụ thối rữa sinh trùng mà thành bệnh.
2. Can kinh uất nhiệt: Can uất hóa nhiệt, nhiệt uất thành trùng.

Chẩn đoán

1. Chẩn đoán lâm sàng dựa vào ngứa, dịch tiết âm đạo có mủ hoặc có bọt, kết cấu mỏng, đôi khi có khí hư đỏ, niêm mạc âm đạo xung huyết hoặc có đốm đỏ.
2. Kiểm tra trong phòng thí nghiệm soi có thể tìm thấy Trichomonas vaginalis hoạt động.
3. Phân biệt viêm âm đạo do nấm và viêm âm đạo do tuổi già.

Biện chứng phân loại

1. Tỳ vị hư nhược, thấp nhiệt, âm hộ và âm đạo ngứa ngáy, có nhiều màu vàng như mủ, có bọt, hoặc đai đỏ, mệt mỏi, tức ngực, chán ăn. Rêu lưỡi mỏng nhờn, mạch Tế nhược.
2. Can kinh uất nhiệt, ngứa ở bộ phận sinh dục, ra nhiều mủ hoặc máu, mùi tanh, đắng, miệng khô, Rêu vàng, mạch Huyền đới sác.

Điều trị

1. Tỳ hư thấp nhiệt: kiện Tỳ lợi thấp, thanh nhiệt và khử trùng.
Công thức: Tỳ túc thẩm thấp thang gia giảm.
Xuyên tỳ túc 12 gam, Hoàng bá  9 gam, Ý dĩ 9 gam, Thổ phục linh 12 gam, Đan bì 9 gam, Trạch tả  9 gam, Xườn truật 9 gam, Địa phu tử  9 gam, Sa sàng tử 10 gam, Bạch truật 10 gam, Cam thảo chích 3 gam

2. Can kinh uất nhiệt: Tả Can thanh nhiệt, khử trùng, chỉ ngứa.
Công thức: Long đởm tả Can thang gia giảm.
Long đởm thảo 9g,  Sinh Sơn chi 9g, Vỏ Đan bì 9g, Sài hồ 6g Trạch tả 9g, Hoàng cầm  9g, Nhân trần 9g, Bách bộ 9g , Ý dĩ nhân 9g,  Bạch thược  9g

Chú ý

1. Thuốc bên ngoài, thụt rửa âm đạo hoặc tắm tại chỗ bị cấm trong thời kỳ kinh nguyệt.
2. Trong thời gian điều trị không được giao hợp để tránh lây nhiễm chéo, tốt nhất nên điều trị đồng thời cho cả hai vợ chồng như dùng đồng thời đơn thuốc rửa bên ngoài.
3. Giữ khăn tắm sạch sẽ và khô ráo, và thường xuyên phơi chúng dưới ánh nắng mặt trời.
4. Thuốc tây y metronidazole là một loại thuốc tốt hơn để điều trị nhiễm trùng roi trichomonas. Có thể dùng đường uống, mỗi lần 1 viên (200 mg), ngày 3 lần, trong 7 ngày như một đợt điều trị. Nó cũng có thể được sử dụng như một nút âm đạo. Một miếng (200 mg) nút âm đạo mỗi đêm trong 7 ngày. Sau khi ngừng thuốc 2 ngày, đến bệnh viện kiểm tra lại chế độ sinh hoạt khép kín, nếu không tìm thấy trichomonas thì theo thói quen điều trị thêm hai đợt, mỗi đợt 7-10 ngày.

Theo Ths. Bs Nguyễn Xuân Luận st.