Nhân trần cao thang
Thành phần:
Nhân trần 18g Đại hoàng 6g
Chi tử 10g
Cách dùng: Sắc uống, ngày chia 3 lần.
Công dụng: Thanh nhiệt, lợi thấp, thoái hoàng.
Chủ trị: Thấp nhiệt hoàng đản: Toàn thân đều vàng, sắc vàng sáng, sốt, đầu ra mồ hôi, mình không mồ hôi, miệng khát, bụng hơi đầy, tiểu tiện ngắn đỏ, rêu lưỡi vàng nhờn, mạch hoạt sác hoặc trầm thực.
Phân tích phương thuốc: Trong bài dùng nhiều Nhân trần có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp, thoái hoàng, để chữa hoàng đản, là quân. Chi tử thanh nhiệt giáng hoả, thông lợi tam tiêu, dẫn thấp nhiệt xuất ra theo đường tiểu tiện, là thần. Đại hoàng tả nhiệt trục ứ, thông lợi đại tiện, dẫn ứ nhiệt ra ngoài, là tá. Ba vị thuốc hợp dụng, có thể tả can đởm, lợi tam tiêu, thông cái đục ở các phủ khiến thấp đi theo đại tiểu tiện mà tiêu, các chứng hoàng đản tự hết.
Gia giảm:
Nếu sốt, sợ lạnh, đau đầu gia Sài hồ, Hoàng cầm để hoà giải.
Nếu táo bón gia thêm Chỉ thực, hoặc tăng lượng Đại hoàng để tả nhiệt thông tiện.
Nếu tiểu tiện sẻn đỏ thì gia Sa tiền tử, Kim tiền thảo, Trạch tả, Hoạt thạch để tăng tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu.
Nếu bụng đầy đau gia thêm Uất kim, Chỉ xác, Xuyên luyện tử để sơ can chỉ thống.
Nếu sốt cao thì gia Hoàng bá, Long đởm thảo để tăng tác dụng thanh nhiệt.
Ứng dụng lâm sàng: Ngày nay thường dùng chữa viêm gan siêu vi trùng cấp, viêm túi mật, sỏi mật.
