MẠCH VÀ CHỨNG BÀI PHỤC LINH CAM THẢO THANG
Điều73. Thương hàn đổ mô hôi mà khát, dùng Ngũ linh tán làm chủ; không khát dùng Phục linh cam thảo thang làm chủ.
Tóm tắt:
Biện chứng của Ngũ linh tán và Phục linh cam thảo thang.
Thích nghĩa:
Bệnh thương hàn đổ mồ hôi mà khát, là vì nước tích lại ở trong, khí hoá không thông hành được cho nên khát cần dùng Ngũ linh tán làm chủ. Nếu nước đọng ở trung tiêu không phải vì khí hoà không thông hành được cho nên khát thì dùng Phục linh cam thảo thang để ôn vị tán thuỷ.
Điểu này lấy khát với không khát để phân biệt tác dụng của hai bài Ngũ linh tán và Phục linh cam thảo thang. Ngũ linh tán chữa chứng nước tích lại ở trong do khí hoá không thông hành được, chứng trạng thể hiện là: khát, tiểu tiện không lợi. Phục linh cam thảo thang chữa chứng nước tích lại ở trong, tâm phiền, phần dương cùa vị bị trở ngại, chứng trạng thể hiện là không khát, tim hồi hộp. Tuy cũng là một bệnh thuỷ am mà cách chữa thì một bên phải hoá khí hành thuỷ, một bên lại phải ôn vị tán thuỷ.
Nhận xét:
Điều này cần phải có chứng tim hồi hộp, xem thiên quyết âm, điều 355. Phục linh cam thảo thang:
Phục linh 2 lạng
Quế chi 2 lạng
Chích thảo 1 lạng
Sinh khương 3 lạng (thái mỏng)
Bốn vị trên dùng 4 thăng nước, sắc còn 2 tháng, lọc bỏ bã, chia nống ấm 3 lần.
Ý nghĩa phương thuốc:
Phương này dùng phục linh vị nhạt để thẩm thấp lợi thuỷ, quế chi thông dương háo khí, sinh khương ôn vị tán thuỷ, cam thảo hoà trung tiêu. Bốn vị hợp lại cùng góp sức ôn vị tán thuỷ. Cho nên phương này có thể chữa chứng nước tích ở trung tiêu, không kliát mà dưới tâm hồi hộp.
