Chứng trạng và cách chữa trường hợp can tà vũ phế

Điều 112. Thương hàn phát sốt, rợn rợn ớn lạnh, khát nhiều muốn uống nước bụng đầy, tự đổ mồ hôi, tiểu tiện lợi là bệnh sắp khỏi, đó là can lấn phế gọi là “hoành”, nên châm huyệt kỳ môn.

Tóm tắt:

Chứng trạng và cách chữa trường hợp can tà lấn phế.

Thích nghĩa:

Phát sốt ớn lạnh tựa như chứng thái dương, khát nhiều bụng đầy tựa như chứng dương minh. Chỉ phát sốt ớn lạnh mà không thấy đầu gáy cứng đau, khát nhiều bụng đầy mà có sốt cơn, bí đại tiện, khác với chứng thái dương, chứng dương minh mà có quan hệ với nhau, vì can tà lân phê, phê chủ lông da, phế bị can tà lấn thì chỗ chân lông bế tắc, cho nên phát sôt, rợn rợn ớn lạnh. Mộc hoả làm hại kim, tân dịch bị thiêu đốt, cho nên khát muôn uổng nưốc, phế mất chức năng thông điều thuỷ đạo cho nên tiểu tiện không lợi mà bụng đầy. Đổ mồ hôi, tiểu tiện lợi là bệnh sắp khỏi, là lối nói đảo ngược, nên đặt sau câu châm huyệt kỳ môn.

Bệnh này do can tà lấn phê, khinh lờn chỗ có không thắng cho nên nói là “hoành”, vẫn châm huyệt kỳ môn để tả can. Châm huyệt kỳ môn rồi, can tà được tiết ra là phế bị lấn, lỗ chân lông thông suôt thời tự đổ mồ hôi. Thuỷ đạo thông điều, tiểu tiện lợi, cho nên nói là bệnh sắp khỏi.