Thái dương bệnh chứng
a. Kết hung
Tliái dương bệnh chứng chưa hết mà dùng phép hạ nhầm, nhiệt tà hãm vào lồng ngực kết lại với đờm thuỷ, chứng trạng từ vùng dưới tâm đến bụng dưới cứng đầy mà đau gọi là chứng đại kết hung, dùng bài Đại hãm hung thang để đuổi nhiệt, trục thuỷ. Tà ứ như kết lại mà còn nhẹ, chỉ ở dưới vùng tâm đè vào mới thấy đau, mạch phù hoạt đó là chứng kết tiểu hung dùng bài Tiểu hãm hung thang để lợi đàm, thông kêt.
| Đại hoàng | 12g | tả nhiệt, lợi đại tiện |
| Mang tiêu | 12g | nhuyễn kiên |
| Cam toại | 4g | trục thuỷ |
| Cam toại độc và mạnh nên dùng liều thấp và thận trọng. Tiểu hãm hung thang: | ||
| Hoàng liên | 12g | thanh nhiệt, tiêu ứ. |
| Bán hạ | 12g | tiêu đàm |
| Qua lâu thực | 12g | thanh hoấ nhiệt đàm, tiêu kết. |
b. Vị khí
Sau khi uống nhầm thuốc công hạ nên phòng biến ra chứng kêt thấy vùng dạ dày đay và không đau gọi là chứng ứ khí. Chứng ứ khí là vị khí không điểu hoà và hư nhiệt tắc trệ lại. Nêu có nôn ọe, vùng dưới tâm đầy tức thì dùng bài Bán hạ tả tâm thang: dùng vị đắng để giáng, vị cay để khai mục đích là tiết nhiệt tiêu ứ. Nếu trong vị không yên, vùng dưối tâm đầy cứng, Ợ ra mùi đồ ăn, dưới sườn có thuỷ khí, bụng sôi, thì dùng bài Sinh khương tả tâm thang để tán thuỷ tà đình trệ. Nếu đã nhiều lần dùng nhầm thuốc hạ làm cho vị khí nghịch lên, vùng dưối tâm đầy cứng thì dùng bài Cam thảo tả tâm thang để điều hoà trung tiêu mà chữa bổ. Nếu vùng dưới tâm có nhiệt tà, mạch bộ quan phù thì dùng bài Đại hoàng liên tả tâm thang để tiết nhiệt； vùng dưới tâm sợ rét thì dùng bài Phụ tử tả tâm thang để trợ dương và tiêu bí. ，
| Hoàng liên | 12g | thanh nhiệt tiêu bí |
| Hoàng cầm | 12g | thanh hoả tiết nhiệt |
| Bán hạ | 16g | giáng nghịch hoá đàm |
| Cam thảo | 8g | điều hoà |
| Nhân sâm | 4g | bổ khí hư |
| Can khương | 12g | ôn trung tiêu |
Bài này dùng chủ yếu để chữa chứng nôn nhiều.
Sinh khương tả tạm thang:
Tức là bàị thuốc trên thêm sinh khương 16g để ôn thông, tuyên, tán thuỷ tà và 4% can khương, 4g bán hạ. Bài này chủ yếu chữa chứng hư hàn nhiều.
Cam thảo tả tâm thang:
Tức là bài Bán hạ tả tâm thang bỏ nhân sâm, dùng cam thảo 16g để bổ tỳ, bài này chủ yếu chữa chứng tỳ hư nhiệt.
Đai hoàng liên thang:
| Hoàng liên | 12g | thanh nhiệt, tiêu bí |
| Hoàng cầm | 12g | thanh hoả, tiết nhiệt |
| Đại hoàng | 12g | tả hoả, trục huyết |
| Phụ tủ tả tâm thang: |
Tức là bài trên gia phụ tử 12g để ôn trung tiêu.
Chú ý:
Củng là bệnh ở biểu mà hạ quá sốm. Người dương tạng mà có thuỷ độc đình trệ gây ra bệnh kết hung. Người âm tạng tỳ khí yếu thì gây ra bệnh bí khí.
