Bán hạ chế (Chóc chuột, ba chẽ)
Rhizoma Typhonii
Dùng thân rễ cây bán hạ Typhonium trilobatum Schott. (bán hạ nam). Họ Ráy – Araceae
Bán hạ chế
Tính vị : vị cay, tính ấm, có độc.
Quy kinh: vào kinh tỳ, vị.
Công năng: Ráo thấp hoá đàm, giáng nghịch cầm nôn, tiêu viêm, tán kết.
Chủ trị:
Dùng trong các chứng đàm thấp, biểu hiện ho có nhiều đàm, viêm khí quản mạn tính, hoặc kèm theo mất ngủ, hoa mắt, nhức đầu, váng đầu. (Bài Nhị trần thang: bán hạ, phục linh, trần bì mỗi thứ 12g, cam thảo 10g)
Chữa khí nghịch lên mà gây nôn, hoặc phụ nữ có thai nôn hoặc buồn nôn.
Dùng ngoài trị rắn cắn, sưng đau.
Liều dùng: 4 – 12g/ ngày.
Kiêng kỵ: Những người không có chứng táo, nhiệt không nên dùng.
Phụ nữ có thai dùng thận trọng.
Bán hạ phản ô đầu, phụ tử.
Chú ý: Ngoài vị bán hạ Nam, trên thị trường còn có vị bán hạ Bắc – Pinellia ternata (Thunb) Breit. Họ Ráy – Araceae.
Bán hạ dùng trong nhất thiết phải qua khâu chế biến; có nhiều phương pháp chế biến, thường được chế với gừng (sinh khương).
Tác dụng dược lý: Bán hạ chưa qua chế biến sẽ làm chim bồ câu và chuột lang nôn mạnh, chuột nhắt bị ho. Qua chế biến với gừng hoặc đem sắc kéo dài> 12h, dịch bán hạ sẽ có tác dụng cầm nôn và chỉ ho.
