THÍCH YÊU LUẬN THIÊN

KINH VĂN

Hoàng Đế hỏi:

Xin cho biết phần cốt yếu của phép thích.

Kỳ Bá thưa rằng:

Bệnh có phù trầm, thích có nông sâu. Phải cho đúng nhẽ, đừng có trái đạo. Thái quá thì nội thương. Bất cập thì gây sự nghẽn tắc ở ngoài, tà khí sẽ do đó mà lấn theo. Sâu nông không đúng, lại gây vạ lớn. Bên trong phạm vào năm Tàng, rồi sau sinh bệnh lớn.

Cho nên nói: Có thứ bệnh ở hào mao (trong lòng), tấu lý, có thứ bệnh ở bì phu, có thứ bệnh ở cơ nhục, có thứ bệnh ở mạch, có thứ bệnh ở cân, có thứ bệnh ở cốt, có thứ bệnh ở tủy.

Thích ở bì đừng làm thương đến nhục. Nếu thương đến nhục thì bên trong sẽ động vào tý. Động vào tý thì qua bảy mươi hai ngày, về bốn tháng cuối mùa, sẽ sinh ra bệnh phúc trướng, phiền, không muốn ăn⁽¹⁾.

Thích ở nhục đừng làm thương đến mạch. Nếu thương đến mạch thì trong sẽ động vào Tâm. Động vào Tâm thì mùa hạ phát bệnh Tâm thống.

Thích ở mạch đừng làm thương đến cân. Nếu thương đến cân thì bên trong sẽ động vào Can. Động vào Can thì mùa xuân sẽ phát bệnh nhiệt và gân lỏng.

Thích ở cân đừng làm thương đến cốt. Nếu thương đến cốt thì bên trong sẽ động đến Thận. Động đến Thận thì mùa đông sẽ sinh bệnh trướng và yêu thống.

Thích ở cốt đừng làm thương đến tủy. Nếu thương đến tủy thì tiêu thước và đau nhức trong ống chân. Thân thể cũng rã rời mỏi mệt.

CHÚ GIẢI:

⁽¹⁾ Tỳ vượng về những tháng cuối mùa, mỗi tháng 18 ngày. Bốn tháng thành 72 ngày. Gặp những ngày độ sẽ phát bệnh.