NGHIỆM PHÁP THĂM DÒ ĐẶC HIỆU SỰ HOẠT ĐỘNG TINH TRÙNG
Phản ứng qua lại tinh trùng-niêm dịch cổ tử cung
Để thụ tinh được tinh trùng phải đi qua được niêm dịch cổ tử cung. Trong cơ thể sống (in vivo), nghiệm pháp sau giao hợp đánh giá khả năng tinh trùng có qua được niêm dịch cổ tử cung hay không. Niêm dịch cô tử cung được xét nghiệm 2-8 giờ sau giao hợp tại thời điểm dự kiến có phóng noãn. Sự hiện diện của hơn 10-20 tinh trùng cử động trên vi trường phóng đại cao nghĩa là nghiệm pháp sau giao hợp dương tính và chỉ ra rằng chức năng hoạt động tinh trùng bình thường và môi trường niêm dịch cổ tử cung bình thường đối vối tinh trùng. Nếu nghiệm pháp sau giao hợp nghèo nàn hoặc không tìm thấy tinh trùng hoạt động, với mẫu phân tích tinh trùng bình thường, có thể có bất thường ở niêm dịch cổ tử cung, hoặc có kháng thể kháng tinh trùng. Trong ông nghiệm (in vitro), có 3 loại xét nghiệm giúp quan sát tinh trùng xâm nhập vào niêm dịch cổ tử cung (1) trên lam kính, (2) nghiệm pháp tinh trùng- niêm dịch tiếp xúc hoặc (3) trong mao dẫn.
Thử nghiệm tinh trùng có khả năng chui vào noãn hay không (sperm penetration assay – SPA)
Sự khả năng hoá tinh trùng bao gồm phản ứng cực đầu (acrosome), sự tan rã, sự hoà hợp trong lòng noãn bào. Vùng trong (zona pellucida) là vật cản của sự thụ tinh. Thử nghiệm noãn Hamster không có vùng trong (zona-free Hamster oocyte test) nghiên cứu khả năng xâm nhập tinh trùng vào noãn. Người ta lấy noãn của con chuột Hamster bóc trần khỏi vùng trong, rồi cho tiếp xúc với tinh trùng khoẻ của người chồng rồi quan sát xem có bao nhiêu noãn có tinh trùng chui vào lòng noãn, có bao nhiêu tinh trùng vào mỗi noãn. SPA nghiên cứu đầu tiên trong kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Nam giởi có tỷ lệ SPA thấp, thai nghén dễ bị sẩy. SPA còn nghiên cứu trong trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân, thường có tỷ lệ SPA thấp dưởi 10%.
Đánh giá cực đẩu (acrosome)
Phản ứng cực đầu rất cần thiết cho sự thụ tinh. Nghiên cứu sự phản ứng của acrosome có thê đánh giá chức năng của tinh trùng. Người ta đánh giá tình trạng acrosome tinh trùng bằng cách sử dụng kính hiển vi điện tử, nhuộm, kỹ thuật miễn dịch phát quang và kháng thể đơn dòng.
Sưng phồng nhược trương (Hypo-osmotic swelling)
Đó là kỹ thuật cho tinh trùng nam giới bình thường có khả năng sinh sản vào dung dịch fructose hoặc natri citrat 33-80% thì thấy đuôi tinh trùng phồng lên. Trong trường hợp không sống hoặc yếu thì màng ngoài không phồng lên được. Hiện tượng này chứng tỏ rằng màng tinh trùng bình thường mới có khả năng thẩm thấu dung dịch thẩm thấu. Mẫu có số tinh trùng phồng lên trên 62% có khả năng thụ tinh với trứng. Xét nghiệm này ít được sử dụng rộng rãi, còn đang nghiên cứu trong phòng xét nghiệm.
Tìm vi khuẩn
Các bệnh viêm đường tiết niệu, viêm tiền liệt tuyến hoặc các bệnh lây lan qua đường sinh dục rõ ràng đều được điều trị kháng sinh ngay. Nhưng có một số’ viêm nhiễm không có triệu chứng cho nên cần cấy tinh dịch tìm vi khuẩn gây bệnh cho tất cả mọi người.
