Bệnh rận mu do loài rận Phthirus pubis và bệnh ghẻ do loài ve Sarcoptes scabiei gây nên là những bệnh lây qua đường tình dục.
Biểu hiện lâm sàng
Bệnh rận mu có khả năng lây nhiễm rất cao. 95% các trường hợp chỉ sau phơi nhiễm một lần đã có thể bị bệnh. Những bệnh nhân mắc bệnh rận mu có biểu hiện ngứa bộ phận sinh dục ngoài. Xuất hiện các nốt sần đỏ, trầy xước da, có các trứng bám trên lông tóc và tìm thấy con rận. Những dát màu xanh xám trên da xung quanh là do thoái hoá các sắc tố máu bởi nước bọt của con rận. Bệnh ghẻ có khả năng lây nhiễm cao và lây truyền do tiếp xúc gần. S.scabiei có thể sống trên đồ vật trong vòng 24-36 giờ nhưng việc phát triển của vật truyền bệnh không quan trọng bằng tiếp xúc trực tiếp. Người lần đầu tiên bị ghẻ có biểu hiện ngứa rất nhiều, thường về đêm và sau khi nhiễm khoảng 3-4 tuần.
Những bệnh nhân bị tái nhiễm có thể bị ngứa trong vòng 24 giờ sau khi tái nhiễm. Trên da thấy có các đường hầm, nốt sần và cục. Kinh điển hay tìm thấy các đường hầm ở mặt gấp cổ tay, các đường chỉ tay, rìa gan tay và phần gan chân. Các nốt sần tìm thấy trên thân mình, nách, các vị trí quầng, thắt lưng, mông và đùi. Các cục tìm thấy ở nách và bộ phận sinh dục ngoài của nam giới. Bệnh ghẻ Nauy tương đối hiếm gặp nhưng có thể xảy ra ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch, kể cả nhiễm HIV. Những bệnh nhân này có những mảng dày, cứng trên bàn tay và bàn chân kèm theo bong dưới móng.
Chẩn đoán
Chẩn đoán xác định bệnh rận dựa vào việc tìm thấy con rận hoặc trứng rận khi soi kính hiển vi. Chẩn đoán bệnh ghẻ dựa vào soi kính hiển vi thấy dấu vết của một đường hầm không bị trầy xước hoặc một nốt sần mới trong dầu khoáng. Sự hiện diện của con ve, trứng hoặc các viên phân xác định chẩn đoán. Nhiều dấu vết đường hầm làm tăng khả năng chẩn đoán ra bệnh khi soi kính hiển vi.
Điều trị bệnh rận mu bằng:
Dầu gội Lindan (Kwell) chà xát chừng 4 phút rồi xả thật sạch (không khuyên dùng cho phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú hoặc trẻ em dưới 2 tuổi) hoặc Kem rửa permethrin 1% (Nix) bôi vào vùng tổn thương và xả sạch trong vòng 10 phút hoặc Pyrethrins cùng piperonyl butoxid (Rid) bôi vào vùng tổn thương rồi xả sạch trong vòng 10 phút.
Những thuốc này không được bôi vào mắt. Bệnh rận mi mắt phải dùng thuốc mỡ tra mắt tra vào phần rìa mí mắt trong 10 ngày.
Điều trị bệnh ghẻ bằng:
Kem permethrin (Elimite) 5% bôi toàn thân từ cổ trở xuống rồi rửa sạch sau 8-14 giờ hoặc
Sữa Lindan (Kwell) 1% (trọng lượng loz) hoặc kem (trọng lượng 30g) bôi mỏng lên toàn thân từ cô trở xuống, rồi rửa thật sạch sau 8 giờ (không dùng sau khi tắm xong, với những người bị viêm da rộng, phụ nữ có thai hoặc cho con bú hoặc trẻ em dưới 2 tuổi) hoặc
Kem crotamiton (Eurax) 10% bôi lên toàn thân từ cổ trở xuống vào buổi tối trong 2 tôi liên tiếp, rồi rửa sạch 24 giờ sau khi bôi lần thứ hai
Phòng bệnh
Để phòng tránh lây truyền bệnh rận, tất cả quần áo và đồ trải giường phải giặt bằng máy giặt và sấy khô dùng chế độ nóng theo chu kỳ và giặt khô, hoặc không tiếp xúc với thân thể trong 72 giờ. Bệnh nhân có nhiễm trùng kéo dài sau một tuần cần được điều trị lại theo cách khác. Bạn tình trong vòng một tháng phải được điều trị.
Để phòng bệnh ghẻ, tất cả quần áo và đồ trải giường phải giặt bằng máy giặt và sấy khô dùng chế độ nóng theo chu kỳ và giặt khô, hoặc không tiếp xúc với thân thể trong 72 giờ. Triệu chứng ngứa có thể kéo dài vài tuần. Một số chuyên gia khuyên điều trị lại sau một tuần nếu người bệnh vẫn còn triệu chứng, trong khi số khác lại khuyên chỉ nên điều trị lại nếu thấy có con rận sống, cần điều trị lại theo cách khác cho bệnh nhân không đáp ứng với điều trị. Những người có quan hệ tình dục và tiếp xúc gần gũi với người bệnh hoặc gia đình người bệnh trong vòng tháng trước cần được thăm khám và điều trị khi có chỉ định.
