LỤC VỊ ĐỊA HOÀNG HOÀN
六味地黄丸
Liùwèi dìhuáng wán

Tiền Ất

Phần 4

Vì tướng hỏa có thể thay thế vị trí của Tâm hỏa của Tâm làm việc, cho nên mới nói là tiểu Tâm.

   Uông Ngang nhận xét:”Nam Nữ cấu thành tinh đều là bẩm thujcais mệnh hỏa đó để kết thai. Con người ta sống thọ hay chết non theo lẽ thông thường đều có cội rễ từ đó, lại là cái hỏa vô hình của tiên thiên cho nên vì việc làm của chủ mà hình thành mọi việc ứng với hun đốt cặn bã mà biến ra chất tinh vi. Nếu không có cái hỏa của chân dương đó thì tinh anh biến mất, sinh khí sẽ tiêu vong.

Chỉ có Phụ Tử, Quế nhục là có thể vào Mệnh Môn ở khoảng Thận để bổ, cho nên thêm vào trong Lục vị hoàn để làm thang thuốc bổ hỏa. Có trường hợp Thận hư, hỏa không trở về kinh, đại nhiệt phiền khát, Mắt đỏ, Môi nứt, trên lưỡi nổi gai, Họng như có lửa đốt, lòng Bàn chân Bàn tay nóng rát, Mạch Hồng Đại không có thứ tự. Xét nếu Mạch Hư Nhược nên cho uống Thập toàn đại bổ thang với Bát vị hoàn. Hoặc có người hỏi, bệnh táo nhiệt như thế lại cho uống Quế Phụ chẳng là lấy lửa thêm lửa hay sao?

  Trả lời: Tướng hỏa của Mệnh Môn là để giúp cho quân hỏa ở Tâm Bào, Nam để dưỡng tinh, Nữ để dưỡng Bào Thai, nếu ham muốn quá độ thì hỏa mất chỗ dựa, cho nên lạnh mà bốc lên trên. Vả lại hỏa từ Thân mà ra đó là cái hỏa ở trong Thủy, Hỏa thì có thể lấy Thủy mà dập, còn hỏa ở trong Thủy không thể lấy Thủy mà dập được. Quế Phụ với Hỏa cùng khí, có vị cay nên mở được Tấu Lý làm tân dịch thông với khí đạo, tìm vào hang ổ để gọi ra, đồng khí tương cầu, cái hỏa nó tự giảm xuống.

  Nhưng Quế Phụ là thuốc chính để chữa tướng Hỏa hay sao?  Trả lời: Bát vị hoàn dùng  trạch tả, ông Thấu Tôn Thích bảo rằng dùng Trạch Tả để dẫn Quế Phụ để tập trung vào kinh Thận. Lý Thời Trân nói :”Không phải là tiếp dẫn đâu, Phục linh, Trạch Tả đều là tả cái khí của Bàng Quang. Người xưa dùng thuốc bổ kiêm cả thuốc tả  tà, tà rút đi thì thuốc bổ mới phát huy, một cái đóng cửa, một cái mở cửa. Cái lẽ huyền diệu ấy, đời sau không biết chỉ chuyên chú vào một vấn đề bổ sẽ chuốc lấy cái hại bị thiên lệch.