MẠCH CỦA BỆNH HẦU TÝ
喉痺之脈诊
Phiên âm:
Hâu ty chi mạch, Sác nhiệt trì hàn Triền hầu tấu mã. Vi phuc tắc nan.
Chư phong huyễn vậng, Hữu hỏa hữu đàm Tả sáp tử huyết. Hữu đại hư khan.
Đầu thống đa huyền, Phù phong khẩn hàn. Nhiêt hồng thấp tế. Hoãn thử hoạt đàm.
Khí hư huyền nhuyễn Huyết hư vi sáp. Thận quyết huyền kiên Chân thống đoản sáp.
Dịch nghĩa:
Mạch của bệnh Hầu tí, sác thì nhiệt, trì thì hàn, Họng sưng nhanh cấp, Vi phục khó toàn. Chủng phong huyễn vậng, Có hỏa thì có đàm. Trái sáp tử huyết, Phải đai hư khuông (rõ). Đầu nhức mach huyền, Phù phong, khấn hàn, Nhiệt hồng, thấp tế, Hoãn nắng, hoat đàm. Khí hư huyền nhuyễn. Huyết hư vi sáp. Thận quyết (lãnh) huyền kiên. Thực đau (chân đầu thống) đoản sáp.
Dịch theo lời giải:
Đoạn này nói về mạch chứng của chứng hầu tý, huyễn vậng. đầuu thống
Hãu tý là trong cổ họng bị bó tác không thông. Triệu chứng chủ yếu là cố họng Sưng đau, mặt đỏ má sưng, thậm chí sưng lan đến cổ vai gáy. nuốt nước cũng khó. Phần nhiều do hèn trong ám hoa bốc lẽn, ben ngoài thi cam phong hàn. cá hai cùng hựp lại mà gày bệnh. Mạch cho thay sác, tóm lại thuộc chứng nhiệt. Nếu mạch 1 ri ‘à hoa bị him ta uất at.
Triền hâu phong là một chứng của hau tý. chứng trạng chú yéu là có họng va gáy sưng to, vùng gay va trong cô họng có thê nhìn thấy đo sưng phát viêm, vùng họng căng, té, ngứa, tiếng điím khò khi’ khi úng tắc, ngón tay xanh, gan bàn tay nóng dữ. sốt nóng
-SỢ lạnh, thậm chi chân tay quyết lãnh.
Phân nhiêu do tính chí bị thương tôn trưđc tiên, rói cảm độc tà phong nhiệt mà thành bệnh Ifâu tý gây bệnh rất gấp, bệnh tình phát triển cực: nhanh, người ta gọi là “Táu mã hâu tý”, phân nhiêu do hóa uất ó hai tạng can tỳ mà gây bệnh Bất luận là tríên hâu phong hay táu mã háu tý, cũng đêu là bệnh biến của nhiệt độc, công kích ơ trong. Nếu mạch dập vi phục, chứng tó tinh khí đã khô kiệt tinh thế dộc tà kéo dài không’ dứt, cho nên thuộc loại khó chữa.
Fluyeti vậng là đâu mắt tôi xầm hoặc quay cuông ngất lịm Nguyên nhãn gây bệnh tuy phức tạp song nói chung thường gặp nhất lá tinh khí hư tôn, đàm hỏa thượng công. Mạch thuộc đàm thi hoạt thục, mạch thuộc hỏa thi hóng sác. Tay trái mạch sáp, phân nhiêu là tử huyết tức là có ư huyết. Tay phài mạch hư đại, phân nhiêu thuộc khí hư nhược.
Người bị đáu thống, phân nhiêu thây mạch huyên. Phân lớn phàn, chứng đau nhức, kinh mạch thương rát căng thang, cho nên VI thế mà mạch đập huyên. Mạch cùa chứng nhức đ’âu cho thấy phù, phàn nhiêu thuộc ngoại cảm phong tà, đặc điếm của nó là : có cám giác co giật, sợ gió ra mô hôi. Nhức đ’âu mà mạch khan, phân nhiêu thuộc ngoại cảm hàn tà, đặc điếm của nó là đâu căng, sọ Linh không ra mó hói. Nhức dâu mà mạch hông, phân nhiêu thuộc bệnh nhiệt, đặc diêm của nó là : tai và vùng trán căng đau. dù có mô hôi hay không cũng đ’êu sợ nhiệt Nhức đâu mà mạch tê, phân nhiêu thuộc bệnh thấp, đặc diêm của nó là đâu thây nặng chinh chích, gặp hôm trời mưa u ám thì lại càng dứ dội. Nhức, đâu mạch hoãn nhược, phân nhiêu là bệnh thứ (cảm nắng), đặc điếm cùa nó là : cảm giác nhức nhôi trông rỗng, nìô hôi ra sự nóng. Nhức đ’âu mạch hoạt, phân nhiêu là bệnh đàm, đặc điểm của nó là : đau nhức nặng tôi xâm lại, tâm phiên muộn bứt diít muôn nôn. Nhức đâu mạch huyên nhuyễn, phân nhiêu là khí hư nhược.
dm di< n ctiíi no là . hẻ ho động là nhức tăng lên. Nhức đâu mạch vi sáp phàn nhiêu la huyết hư đặc diêm là nhức lan đến sau gáy chín mái tóc. dồng thò sự hải giật minh Nhức đâu mạch huyễn iỉién. phán nhiêu la thận khí quyết nghịch, đặc diêm là : nhức tói ‘hãn ràng, lúc nhức lúc không, v’ê đốm nhức nặng hơn, có điêu In sự lạnh má không sự nóng. Nhức đâu mạch đoản sáp, phân nhiêu là chán đáu thống, dặc điếm là nhức lẻn tận óc. chân tay quyết lạnh.
