Mạch Thất Biểu
七表脈
(tiếp)
Cuốn cuộn như mạch trường và chắc (Thục là mạch của chứng nhiệt, thục thuộc dương, mạch tới đẫy đà hữu lực mà có vẻ dài. Một thuyết nói Phù Trầm mà đều hữu lực là tà khí thực, chính khí hư nên cần phỉa giải cho tà khí ra.
Mạch thực ở Thốn chủ về bệnh ở Lồng ngực đầy tức khó chịu. Thực ở Quan là trường vị trung tiêu đau nhói. Thực ở Xích chủ về Bụng đầy chướng, đái dắt đau buốt.
2. Mạch Huyền:
Như sờ vào dây cung. Mạch Huyền thuộc chứng Hàn, Mạch Huyền là dương, ấn vào căng thảng như ấn vào dây Cung, thỉnh thoảng kèm thấy sác. Một thuyết nói Mạch Huyền ấn nhẹ không thấy gì. Lại có thuyết nói:” Phù Khẩn là Mạch Huyền, khí huyết bị thu liễm trong dương có phục âm.
Thốn Huyền chủ về nhức đầu, trong bụng đau gấp. Bộ Quan Huyền chủ về vị hàn đau bụng. Bộ Xích Huyền chủ về đau ruột, đau gog dưới Rốn.
3. Mạch Khẩn:
Như xoắn dây thừng chắn chéo. Khẩn là mạch chứng hàn, là thuộc dương ấn vào thì thấy trường, mới đặt tay vào thì tựa như xoắn dây thừng chắn chéo. Một thuyết nói:” Tựa như xoắn dây thừng từng lúc, đó là tà khí va chạm, ẩn náu trong khoảng vinh veejlamf cho bị kích động.
Bộ Thốn khẩn, chủ về phong tà công lên đầu mắt làm đau nhức. Bộ Quan khẩn chủ lồng ngực đau. Xích bộ khẩn chủ về dưới rốn chướng đầy đau.
4. Mạch Hồng:
Ấn nhẹ hay ấn nặng đều rất to. Hồng là mạch của chứng trướng, Mạch Hồng thuộc dương, thuộc loại mạch đại(to), ấn vào rất to, nhẹ tay thì thấy sức dồi dào, Mạch tới thì trường, Mạch đi thì đại, Mạch lúc đầu thì trường. Một thuyết nói:” mạch Phù đại là Hồng. Nó là cả vinh lẫn vệ đều rất nóng, khí huyết bị nung đốt, nóng cả ở biểu và lý.
Bộ Thốn Hồng, chủ về thượng tiêu có nhiệt trong ngực.
Bộ Quan Hồng chủ vị nhiệt, nôn mửa và phiên vị.
Bộ Xích Hồng chủ về ở nử thân dưới (hạ tiêu) đại tiện khó đi ra huyết.
