Bệnh Thái Dương khi nào thì không cho ra mồ hôi?
Điểu 50. Khi có mạch phù khẩn, tất nhiên là có chứng mình đau nhức, nên phát hãn để giải. Giả sử mạch xích trì thì không thể phát hãn, Vì sao bảo như thế? Vì dinh khí không đủ, huyết kém cho nên thế.
Tóm tắt:
Bệnh thái dương mạch xích đi trì là kiêng phát hãn.
Thích nghĩa:
Mạch phù khẩn, chủ về biểu thực, nếu thấy mình đau nhức nên dùng phép phát hãn để giải biểu. Nếu như thấy mạch xích đi trì biết là huyêt kém thì không thể phát hãn.
Điều này nêu lên song song là mạch phù khẩn đáng lý phải phát hãn để giải, mạch xích đi tri thì không thể pliát hãn và chỉ cho thấy do không thể phát hàn là vì dinh khí đủ, huyết kém. Đủ biết lúc cần dùng Ma hoàng thang để phát hãn là phải có chứng biểu thực mà lý không hư thì mới dùng được. Điều trên nói mạch xích thay vi không thể phát hãn, điều này nói mạch xích đi trì không thể phát hãn. Tóm lại là thấy khí huyết hư kém thì tuy có biểu chứng chưa giải cũng không thể đơn thuần phát hãn giải biểu.
Điều 51. Mạch phù là bệnh ở biểu, có thể phát hãn, nên cho uống Ma hoàng thang:
Tóm tắt:
Mạch phù chủ về bệnh ỏ biểu, có thể dùng Ma hoàng thang.
Thích nghĩa:
Điều 35 trước đây có nói rõ về chứng mà lược bỏ mạch, điều này thì nói rõ về mạch mà lược bỏ chứng, nên phải tham hợp trưốc sau để xem mới toàn diện, nhất thiết không thể chỉ lấy mạch phù rồi tự tiện cho uống Ma hoàng thang để phát hăn.
Mạch phù là dấu hiệu chính khí dồn ra ngoài để kháng cự với tà khí, cho nên mạch phù là chủ tà ở biểu. Thương hàn phát hãn, tuy có chứng trạng thương hàn đầy đủ càng phải lấy chính khí đưa ra ngoài mà lý không hư, mạch xích không vi, không trì, thì mới có thể dùng Ma hoàng thang để phát hãn. Điều này tuy chựa nói tối chứng nhưng tất nhiên đã có đủ chứng của Ma hoàng thang ở trong, không phải chỉ dựa vào mạch phù mà dùng ngay Ma hoàng thang. Nói rằng “nên cho uống Ma hoàng thang” mà không nói “làm chủ” là cũng chỉ cho ta lúc sử dụng phải xét cho can thận chu đáo, toàn diện. Chữ “nên” là óc hàm ý châm chước khác với chữ “làm chủ”.
