Mạch và chứng của bài Hậu phác Sinh khương Bán hạ Cam thảo Nhân sâm thang
Điều 66. Sau khi phát hãn mà bụng trướng đầy dùng Hậu phác sinh khương bán hạ cam thảo nhân sâm thang làm chủ.
Tóm tắt:
Cách chữa trường hợp sau khi phát hãn mà bụng trướng đầy.
Thích nghĩa:
Bụng trướng đầy là do phát hãn làm cho tỳ vị bị tổn thương, mất chức năng kiện vận, klií trệ không thông, tắc lại mà đầy, cho nên dùng Hậu phác sinh khương bán hạ cam thảo nhân sâm thang làm cho tỳ vị khoẻ lên để trừ chứng trướng đầy.
Lời chú chọn lọc:
Trình Giao Thuyến nói: ” Chứng bôn đồn do phát hân rồi dương hư ở trên mà làm cho âm thịnh ở dưới, sao không biết phát hãn dương hư ở ngoài cùng làm cho âm thịnh ở trong. Tân dịch bị âm khí kết chặt lại, trong bụng không cố pliần dương để hoá khí bèn bê tắc lại mà thành trướng đầy. Chủ yếu là dùng Hậu phác sinh khương cam thảo bán hạ thang để bổ vị, hoà tỳ, để bồi bổ phần dương, làm tan chất trệ, tẩy chất thuỷ âm, trừ bỏ chất vận khí vệ ngoại không củng cố sẽ được củng cố, không dùng được quế chi vậy”.
Nhận xét:
Chứng bụng trưống đầy này là do khí dương ở trung tiêu không vận hoá khoẻ, khí trệ lại mà sinh trướng đầy, lời chú thích của họ Trình đã nói rõ.
Hậu phác sinh khương bán hạ cam thảo nhân sâm thang:
Hậu phác 1/2 cân (nướng bỏ vỏ)
Sinh khương 1/2 cân (thái mỏng)
Bán hạ 1/2 thăng (tẩy) 2 lạng
Nhân sâm 1 lạng
Năm vị trên dùng 1 đấu nước, sắc lấy 3 thăng, lọc bỏ bã uống ấm mỗi lần 1 thăng, ngày uống 3 lần.
Ý nghĩa phương thuốc:
Phương này dùng hậu phác để làm khoan khoái trung tiêu, trừ đầy; sinh khương để tuyên thông dương khí; bán hạ để phá kết đọng, giáng nghịch. Cam thảo, nhân sâm để bồi bổ tỳ vị, cho nên có thể chữa chứng trướng đầy của bệnh tỳ hư khí trệ sau khi phát hãn.
