ĐÔNG Y CHỮA HEN PHẾ QUẢN

Biện chứng Đông y:

Hàn tà phạm Phế, khí cơ thất lợi.

Cách trị:

Tán hàn bình suyễn.

Đơn thuốc:

Háo suyển cao.

Bài thuốc:

Chế nam tình 15g, Pháp bán hạ 15g, Cát cánh 15g, Xuyên bốì 15g, Tế tần 15g, Hạnh nhân 15g, Sinh cam thảo 15g, Ngũ vị tử 15g, Sinh Ma hoàng 9g, Bạch tô tử 9g, Khoản đông hoa 9g, Sinh tử uyển 9g, Ma du (dầu gaì) 200g, Bạch mật (mật trắng) 120g, Sinh khương tráp 120g. Trước hết cho 12 vị thuốc đầu tiên vào trong dầu gai ngâm 24 giờ, đem sao cho đặc, lọc bỏ bã, lấy nước, sau đó cho thêm mật trắng và nước gừng tươi, nấu cho đặc thành cao, cho đến lúc đem nhỏ vào nước thành giọt châu, lấy được khoảng 440g. Mỗi ngày buổi sớm khi gà gáy canh năm, uống 1 thìa nhỏ với nước đun sôi để nguội, trẻ nhỏ giảm bớt liều dùng, tuỳ lớn nhỏ. Trong thời gian đùng thuốc này không được ăn các thức ăn sống, lạnh, rượu, tôm, cua…

Hiệu quả lâm sàng:

Dung XX, nam, 38 tuổi, cán bộ. Khám điều trị năm 1957. Bệnh nhân bị hen phế quản kéo dài đã 6 năm. Thoạt đầu mỗi năm lên cơn 1-2 lần, phần nhiều vào mùa đông xuân, sau khi bị lạnh. Nói chung uống Ephedrin hoặc các thuốc Đông y, có thể dứt cơn được. Hai năm gần đây ngày càng bị nhiều cơn hơn, cứ mấy ngày lại lên một cơn hen, mỗi lần bị mất hàng tuần lễ mới dứt dần, dùng các loại thuốc đông táy y chỉ có thể tạm thời dễ chịu hơn một chút mà không giảm bớt được các lần lên cơn hen. Cho uống Háo suyễn cao (Cao trị hen), đề nghị người bệnh kiên trì dùng liên tục, khi dùng hết khoảng 250g, dứt hết cơn hen. Lại tiếp tục uống cho đến tất cả 2.500g, đồng thời phối hợp cho dùng một số Kìm quỹ thận khí hoàn, Bột nhau thai. Sau khi khỏi bệnh, đã theo dõi 24 năm không thấy tái phát.

Chu XX, nam, 4 tuổi. Bệnh nhi và mẹ đều có tiền sử bị hen suyễn. Bệnh nhi sau khi sinh hơn 1 tbang, bị cảm hàn rồi phát suyễn, lúc phát lúc khỏi. Mỗi năm lúc nhiều thì phát 10 lần, thường do bị lạnh rồi phát bệnh. Lúc phát cơn thì khó thở, ho khạc ra đờm trắng dính. Uống Ephedrin và Aminophylin, cơn suyễn hạ, hết hơi thuốc lại lên cơn như trước. Năm 1956 đến xin điều trị. Khám thây: Thân nhiệt bình thường, dinh dưỡng trung bình, thở gấp, hai bên phổi đều nghe thấy tiếng rít. Bạch cầu 8.600/mm3, trung tính 50%, lymphô 43%, kiềm tính 5%, đơn hạch 2%. Chẩn đoán là hen phế quản, biện chứng thuộc về hàn suyễn. Cho dùng Háo suyễn cao. Sau khi uống 3 thang, không lên cơn suyễn nữa. Uổng thuốc liên tục khoảng 1000g thì khỏi. Theo dõi 24 năm, không thấy tái phát.

Nhận xét:

Háo suyễn cao xuất xứ từ bộ sách Phật học ‘Tây phương công cụ kinh nghiệm lương phương 5, gia giảm mà thành. Dùng trên lâm sàng quan sát mấy chục năm nay, xác nhận là bài thuốc có hiệu quả tốt để trị hen phế quản. Đặc biệt nếu dùng cho những bệnh nhân hen phế quản dạng hàn chứng, hiệu quả lại càng tốt. Khi dùng bài thuốc này nên căn cứ vào lý luận Đông y ‘Thận bâ’t nạp khi’. “Phế bệnh tại Tỳ ‘Tử bệnh luỵ mẫu’, đồng thời với việc ức chế cơn hen, cần chú ý điều bổ Tỳ Thận, như cho uống Kim quỹ thận khí hoàn, Hà xa đạỉ tạo hoàn, Sâm kỳ cao, có thể tăng thêm kết quả điều trị lên nhiều, củng cố lâu dài được hiệu quả điều trị (Vạn Văn Mạc — tỉnh Hồ Bắc).