Sơ lược lịch sử Điều trị chấn thương theo YHCT đơn thuần
Từ khai thiên lập địa, y học phương Đông đã đối đầu với điều trị chấn thương nói chung và điều trị gãy xương nói riêng. Trải qua hàng nghìn năm kinh nghiệm, điều trị gãy xương ngày càng được bổ sung và hoàn thiện.
Người nguyên thuỷ còn trong đời sống hoang dã, khi đi kiếm ăn thường dùng những vũ khí thô sơ như gậy, rìu đá để chống cự với thú dữ; hoặc leo trèo lên cây cao, chạy nhảy hái lượm dễ bị tai nạn. Lúc bấy giờ người ta đã biết dùng lá cây hoặc rêu đá để bôi hoặc xoa vào vết thương, đó là cơ sở nguyên thuỷ về ngoại khoa chấn thương.
Y học cổ truyền Trung Quốc
Từ đời nhà Chu (1066-255 TCN) đến nhà Tần(306-207 TCN) có chia ra bốn loại thầy thuốc là thực y, tật y, dương y (chữa nhọt) và thú y. Dương y còn chữa cả đâm chém, ngã gãy xương…
Đến đời nhà Hán(206-25 TCN) và đời nhà Tấn(265-420) có một số sách nói về chấn thương.
Từ đời nhà Đường(608-917), người ta đưa khoa xương gộp vào khoa xoa bóp.
Đến đời nhà Thanh(1616-1911), vì luôn luôn có chiến tranh nên khoa xương được chú ý đặc biệt. Năm Càn longthứ nhất (1737) triệu tập các danh y biên soạn cuốn Chính cốt pháp trong đó có nói về nguyên nhân, triệu chứng, cách khám, cách điều trị gãy xương, sai khớp.
Về thuốc có chia ra thuốc uống trong để giao thông huyết mạch và chống sưng đau; thuốc dùng ngoài để bó và cố định.
Các loại dụng cụ để bó xương như: trúc liêm (cái mành mành) để cố định xương dài; lam ly (cái giát thưa) để cố định xương cẳng tay, cẳng chân; mộc thông (miếng gỗ đệm vào lưng) để cố định xương sống; yêu trụ (cái đệm lưng); bào tất (đệm bao) để cố định đầu gối…
Y học cổ truyền Việt Nam
Xưa kia, vì chưa có sách vở ghi chép nên y học dân tộc chỉ được truyền miệng từ người này qua người khác. Riêng nắn bó gãy xương có tính chất gia truyền và chuyên nghiệp.
Đến thế kỷ XIV Tuệ Tĩnhtrong bộ Nam dược thần hiệu đã ghi chép phương pháp điều trị thương khoa và dược vật ứng dụng như: bẹ móc đốt ra tro để rắc, rịt; lá cây thanh hao giã ra để đắp; nhựa cây giao hương (cây thau) để bôi hàn vết thương; cây tổ rồng (cốt toái bổ) có tác dụng làm lành vết thương và liền xương; rễ cây móng nước (phượng hoa tiên), vỏ cây gạo (mộc miên) đắp chữa gãy xương….
Đầu thế kỷ thứ XVIII,Lãn Ônggóp thêm trong quyển Bách gia trân tàng có phương thuốc chữa gãy xương, sai khớp của nước Lào truyền sang (công thức xin xem mục: thuốc dùng ngoài).
Trong các phương pháp cổ truyền cũng có nhiều môn thuốc đơn giản: như vấp ngã sưng đau thì đắp bã chè tươi giã với muối, đắp lá cúc tần giã với muối, đắp nước gỗ vang sắc với bã chè…; chảy máu thì đắp lông culi, mạng nhện, bồ hóng, lông tơ ở ngực con cò…; bong gân thì chườm, bó lá náng hơ nóng, lá ngải tướng quân, mo cau, bẹ chuối…
