Bạch Phục Linh – tác dụng – kiêng kỵ
白茯苓
Tên dùng trong đơn thuốc:
Phục linh, Bạch phục linh, Xích phục linh, Phục linh khối, Phục linh bỉ, Vân phục linh, Triết phục linh, Chu phục linh.
Phần cho vào thuốc:
Hạch nấm khô ráo.
Bào chế:
Rửa sạch để mềm thẵu, thái phiến phơi khô.
Nếu cho vào thuỗc an thần thì dùng kèm Chu sa.
Tính vị quy kinh:
Vị ngọt, dạm (nhạt) tính binh. Vào năm kinh tâm, tỳ, vị phế, thận.
Công dụng:
Lợi tiểu tiện, thấm thấp, kiện tỳ, an thần.
Chủ trị:
– Phục linh vị đạm, đạm thì lợi khiếu, dẫn xuống bàng quang mà thông lợi thủy, chữa tiểu tiện không thông, bụng trướng thủy thũng.
-Chữa đi đái nhắt, ìa chảy đái ít, ỉa nhiều
-Tỳ thích táo mà sợ thấp. Phục linh có . công năng thấm thấp (hút ướt). Thấp hết thì tỳ khỏe lên, nếu dùng với thuốc bổ, hiệu lực càng mạnh. Nước đọng lại ở dưới tâm (vùng vị quản) thì gây hồi hóp. Phục linh hay lợi. thủy, thủy hết thì tâm yên ổn.
ứng dụng và phân biệt:
Phục linh chia tít hai loại: đỏ và trắng. Loại trắng gọi là Bạch phục linh, chủ yốM thấm hàn thấp, hơi co’ tính chất bổ, chuyên đi vào phần khỉ (khí phận). Loại đỏ gọi là Xích phục linh, chù yếu thấm thấp nhiệt, không có tính chất bổ, kiêm đi vào phần huyết (huyết phân). Phục linh lại còn phân biệt Phục linh bl (vỏ phục linh) và Liên bì phục linh (phục linh cả vỏ). Phục linh bì chuyôn chữa phù thũng ở bl phu, vl lấy cái nghỉa là làm thông bl. Liên bì phục linh, co’ thể chữa được chứng tích thủy (dạng phù nề) các bộ phận trong ngoài tạng phù của cơ thể. Phục linh cổ lõi gỗ ở giữa gọi là Phục thần, thiên chữa về an thần.
Kiêng kỵ:
Người bệnh đi đái nhiều không kìm chế được, hoặc hư hàn, tinh hoạt, đều cấm dùng.
Liêu lượng:
Ba đồng cân đến năm đồng cân
Bài thuốc ví dụ:
Bài Phục linh cam thảo thang (Bài thuốc trong Thương hàn luận) chữa thương hàn ra mồ hôi, không khát. Phục linh, Quế chi, Sinh khương, Cam thảo, cho nước vào sắc, bỏ bã, chia ra uống ăm.
Tham khảo:
Thổ phục linh có tên là Tiên di lương (là một loại khác, không phải Phục linh), nối chung hiện nay người ta dùng để chữa các độc của chứng giang mai và nhọt độc. Nhưng nay qua thí nghiệm trên lâm sàng, chữa bệnh tiêu khát (đái tháo) cũng có hiệu qủa.
