BẠCH MAO CĂN

白茅根

(Rễ cỏ tranh)
IVPERATA AMN DIN ACEA)

Đọc thêm các tên khác :

Dã gian căn, Lan căn, Ty mẫu

Địa cân căn, Như căn, Mạch hộc
Mao chàm, Mao hoa
Lá đế lợp nhà mà rề để làm thuốc.
Bạch mao căn rề nó dắt díu hèn khiên mà sác nó thì trắng bạch.

Tính chất :

Khí hàn. vị cam, không độc.

Công hiệu của Bạch mao căn :

trừ được nội nhiệt tiêu được ứ huyết, trị được chứng lâm lịch, lợi được tiểu tiện, giải được nhưng chứng vì Lượng rượu mà trúng độc, trị được nhưng chứng thố’ huyết hay chứng ra máu cam đổ mau mũi) chung phát sinh ra bơi chứng huyết bế mà thành ra hàn nhiệt nóng lạnh, chứng phổi nóng thở ra hổn hên gấp rút.

Cái mầm non của nó mới mọc gọi là Mao cham hay là Mao đoàn tính nó mát có thể ăn được, trẻ con ăn nó cũng tốt, sắc nó uống tiêu được các chứng ung độc
Đào được củ tươi má dừng thi tốt hơn, nêu đã khô thì nên sao qua.

Những phương giản dị ma hiệu nghiệm

Một phương chứa đói. Lúc chiến tranh thời loạn lạc, người ta không còn được chỗ mà yên
phải lo sinh sống cùng như tìm chồ ẩn nấp, nhưng có khi  phải chạy vào rừng núi không còn có gì mà ăn cho sống được qua ngày. Nên không may mà lâm vào cảnh ấy thì tạm đào lấy gốc rẻ Bạch mao căn, rửa sạch mà ăn thừa rứa sạch phơi khô trên tâm đá để làm bột mà ăn mỗi lần, dùng VỚI nước có nuốt một hai thìa cũng có thể trừ bớt ít lâu cho khỏi chết
đói cũng là một bài thuốc vạn bất đắc dĩ vậy thòi.
Trửu hậu phương
Một phương chữa chứng bệnh nóng mà lại nôn oẹ úa thổ ra nước, lạnh đó cũng bới khí trời nóng nực, người ta tham uống nhiều nước lạnh quá nén thố ra. Dùng Bạch mao căn, Tỳ bà diệp, lau sạch lòng lá sao cho nó thơm, mỗi thứ nứa cân, nước 4 bát Sắc còn hai, gạn bỏ cặn bã đi, từ từ cẩn thận mà uống, nhấm nháp từng hớp một, hễ nóng được một chút là hay.
Xuất Báng an thường phương
Một phương chữa người bị chứng ôn bệnh thường nôn oẹ ủa thổ ra những chất coi bộ nóng quá. Đó cũng là chứng phục nhiệt ớ trong dạ dày, cho nên nó phát ra đầy tức ở lồng ngực, rồi khi nóng nó cứ đưa ngược lên, cũng có khi làm ra chứng đại hạ, bởi vì trong vị khi hư lãnh đến nỗi ợ hoài. Dùng Bạch mao căn cùng với Cát căn phiên mỗi thứ nửa cân, nước 4
bát nấu kỹ còn hai bát, mỗi lần rót lấy 1 chén nhỏ mà uống, hề thây nôn oẹ đã bớt thì thỏi ngay.
Bang an thường phương
Một phương chữa chứng thương hàn bới vị kinh nóng quá, cho nên cứ nôn oẹ khan, ẩu thố sóc ngược lên. Dùng Mao căn cùng với Trúc nhự và Mạch môn đông, Thạch cao, Nhân sâm, liều lượng châm chước mà phân phối quân thần tá sứ, tất cả chừng 3 lạng, nước sắc 3 lần, tất ca lấy chừng 2 bát rưỡi chia ra làm 3 lần mà uống nóng.

Một phương chữa được những chứng vì hoa đốt dư quá, làm ra chứng nội nhiệt phiền buồn, làm ra chứng phiên vị chứng thương khí. Dùng Bạch mao căn cùng với Tỳ bà diệp, Trúc nhự, Mạch môn đông, các vị đều bằng nhau, tất cả chừng 3 lạng, nước nấu kỹ 3 lần lấy tất cả chừng 2 bát, chia ra làm 3 lần mà uống nóng.
Một phương chữa chứng thượng khí, hơi nóng cứ bốc ngược đưa lên dữ quá, làm ra chứng phiên vị ăn gì vào là thổ ngay ra thức ấy. Dùng Mao căn 2 lạng, Cát căn 2 lạng, nước 4 bát nấu cạn còn phân nửa uống cho manh bạo hễ nó xuôi xuống được là tốt.
Xuất Thánh tế tông lục phương
Một phương chữa chứng phổi nóng làm ra khi suyển hơi thở gấp rút. Dùng một nắm rễ Mao căn còn tươi rứa sạch Vặt nhỏ bỏ vào với 2 bát nước, nấu kỹ còn một bát, uống sau khi ăn cơm nặng lắm cũng chi uống 3 lần là khỏi. Bài này goi tên là Như thần thang.
Xuất Thánh huệ phương
Một phương chừa chứng thủy thũng. Dùng Mao căn cùng VỚI Bạch thược, Xích tiểu dậu, Xích bạch, Phục linh, Sa tiền tứ, Y dĩ nhan, Mộc qua, Thạch hộc, Mộc thông, các bệnh tùy theo bệnh mà phân phôi quân thần tá sứ tất cả chừng ba lạng, nước sắc kỹ ba lần lấy chừng là 2 bát chia ra làm ba lần mà uống nóng.
Một phương chữa người bị sau khi bệnh nặng rồi, hư yếu quá làm ra chứng phù thùng, lại cùng bởi vì trong mình hư hao nóng ráo, cho nên uống nước nhiều qua mà tiểu tiện Lại không thông lợi được may cho nên làm ra chứng phù. Dùng Mao căn 1 nắm to cùng với Xích tiếu dạn 1 bát, nước 3 bát nâu cho cạn hết nước đã hơi khô rồi bỏ Mao căn đi chi nhặt lấy Xích tiểu đậu mà ăn thôi rồi tự nhiên bao nhiêu những cái thủy độc nó sẽ theo đường tiểu tiện mà đi ra xuống hết.
Xuất trửu hậu phương

Một phương chữa được chứng hoàng đản một là chứng hoàng đản, 2 là chứng cốc hoàng đản 3 là chứng tửu hoàng đản, 4 là chứng mì sắc dục hoàng đản bệnh nhân mồ hôi ra vàng là bởi tại lúc trước còn khỏe khi mồ hôi đương ra nhiều mà đi tắm, ngâm mình vào nước cho nên đến nỗi phát ra như thế vậy, mồ hôi ra vàng như nước hoàng bá, nước tiểu đi ra cùng vàng mà thân thể hơi sưng to lên
Dùng một nắm Mao căn tươi cắt nhỏ, bỏ thêm vào một cân thịt nạc lợn, hợp hai thứ vào nhau, làm như nấu canh mà ăn là khỏi.
Xuất Trửu hậu phương
Một phương chưa có ý làm cho giải được nhưng độc rượu nếu không thì sợ rằng độc của rượu nó sẽ làm tan nát cả tạng phủ. Dùng Mao căn rữa cho thật sạch rồi đem giã vắt lấy nước cốt nó, rồi pha vào một chút đường cát cho đỡ nóng, mỗi lần nóng 1 bát là khỏi.
Một phương chữa chứng nhiệt lâm, nước tiểu đi ra đau buốt, cùng là đái són, đi rất khó khăn.
Dùng Bạch mao căn nửa cân, nước tám bát nấu kỹ cạn chỉ còn ba bát, đế nguội còn hơi âm âm mà nóng, mồi ngày ba lần.
Xuất Trửu hậu phương
Một phương chữa người đàn bà vì huyết nóng quá đến nỗi kinh nguyệt khô bế. Dùng Mao căn, Ngưu tất, Sinh địa hoàng, tùy theo bệnh mà phân phối quân thần tá sứ; chừng ba lạng, rưỡu sắc ba lần, tât cả lấy chừng hai bát rười, mỗi lần nóng pha thêm nước đồng tiện vào mà uống.
Một phương chữa người bị chứng đi đái ra huyết. Dùng Mao căn, Sinh địa hoang, Thiên môn, Sa tiền tứ, Ngưu tất, Bạch phục linh, Hoàng bá, Ngũ vị tứ, Câu kỷ tử; tùy theo bệnh mà phân phối quân thần tá sứ chừng 3 lạng, nước sắc kỹ 3 lần, lấy chung 2 bát rười, rồi chia ra làm 3 lẩn mà nóng, mỗi lan nóng cho thêm một chút nước đồng tiện vào mà uống.
Một phương chữa người lao thương sinh ra chứng nội nhiệt.
Dùng Bạch mao căn cùng với Mạch môn đông, Sinh địa hoàng. Câu kỷ từ, các vị đều bằng nhau, nước sắc kỳ mà uống.
Một phương chưa người bị chứng đi tiểu tiện ra trong có huyết. Dùng Mao căn, nước nấu kỹ mà uống luôn, nóng nhiều là khỏi.
Xuất Đàm đà ông phương
Một phương chữa chứng lao thương đến nỗi đi đái ra huyết. Dùng Mao căn cùng với Càn khương, hai thứ bằng nhau, nước 3 bát sắc kỹ 3 lần lấy chừng 2 bát rưỡi, rồi chia ra làm 3 mà uống, mồi lần nóng lại gia thêm một muỗng mật ong tốt mà nóng, mỗi ngày uống hai lần.
Một phương chữa chứng đại tiếu tiện ra huyết. Dung Mao căn cùng với Sinh đìa hoàng, Mạch môn đông, Tử tô tử. Tỳ bà diệp, lau sạch lông tẩm mật sao thơm, Bạch thược, Cam thảo, Bồ hoàng, tùy theo bệnh mà phân quân thần tá sứ chừng 3, 4 lạng, nước sắc 3 lần, lấy tất cả chung 3 bát, chia ra làm 3, 4 lần mà uống, mồi lần nóng lại gia thêm vào một chút nước đồng tiện mà uống rất hay.
Một phương chữa dùng ở mũi chảy ra máu mãi không khỏi. Dùng Mao căn làm ra bột, nóng với nước cơm mỗi lần 2 đồng cân, mỗi ngày uống 3 lần.
Thánh tế phương
Một phương chữa người bị chứng thổ huyết đã lâu năm không khỏi.
Dùng một nắm Bạch mao căn, nước nấu kỹ mà uống thường ngày. Bài này nhất là đối với những người đàn bà dùng nó thì rất tốt.
Phụ nhân lương phương
Một phương nữa cũng chữa bệnh như ớ trên. Dùng Bạch mao căn rửa sạch giã nhỏ, vắt lấy nước cốt mà uống mồi lần một chén con, mỗi ngày uống 2 lần rất hay.
Thiên kim phương
Một phương chữa người bị dằm tre hoặc dâm hay gai góc đâm vào trong da thịt, đau nhức khung ra. Dùng Bạch mao căn đốt cháy ra thành than nhưng phải còn tinh, rồi dung mỡ lợn mà điều hòa rồi bôi vào chỗ đau thi nó sẽ ra.
Một phương chữa người bị chứng phong chạy vào da thịt làm ra sưng đau. Dùng Bạch mao căn đốt cháy còn tính hòa với mờ lợn mà bôi như đã nói ở trên cùng hay.
Xuất Trửu hậu phương
Khi nao phái dùng don Bạch mao căn thì dung từ 3 đống cân cho đên 1 lạng
Kiêng dùng Bạch mao căn:

Người xưa nay vốn hư hàn, xét người đó không có chứng nào nhiệt thì không nên dùng.