TẤT DƯƠNG QUAN

膝陽關穴
G 33 Xī yáng guān xué (Si Yong Koann).

Xuất xứ của huyệt Tất Dương Quan:

«Giáp ất».

Tên gọi của huyệt Tất Dương Quan:

– “Tất” có nghĩa là khớp đầu gối.
– “Dương” có nghĩa là mật bên ngoài của đầu gối.
– “Quan” có nghĩa là khớp.
Huyệt ở trong chỗ hỏm giữa biên giới mỏm trên lồi cầu ngoài của xương đùi và gân cơ hai đầu đùi. Do đó mà có tên là Tất Dương-quan.
Theo “Hội nguyên” ghi rằng: “Dương quan, là mặt ngoài khớp xương đầu gối, lệch về phần dương, nên được gọi là Dương quan”.

Tên Hán Việt khác của huyệt Tất Dương Quan:

Quan lâng, Hàn phủ. Quan dương, Dương quan.

Huyệt thứ:

33 Thuộc Đởm kinh.

Mô tả của huyệt Tất Dương Quan:

1. VỊ trí xưa:

Trên huyệt Dương Lăng-tuyền 3 thốn, chỗ hỏm bờ ngoài huyệt Độc tỵ (Giáp ất, Đồng nhân, Phát huy, Đại thành).

2. VỊ trí nay:

Khi điểm huyệt hơi co đầu gối để thấy chỗ hỏm và gân cơ. Trên huyệt Dương Lăng-tuyền 3 thốn, chỗ hỏm phía sau ngoài lồi cầu ngoài xương đùi.

3. Giải phẫu, Thần kinh Dưới của huyệt Tất Dương Quan:

là bờ ngoài cân đùi và cơ rộng ngoài bờ trước gân cơ hai đầu đùi, cơ rộng giữa, đầu dưới xương đùi – Thần kinh vận động cơ là nhánh của dây thần kinh mông trên, các nhánh dây thần kinh đùi và nhánh dây thần kinh hông khoeo to. Da vùng huyệt chi phối bỏi tiết đoạn thần kinh L4.

Tác dụng trị bệnh của huyệt Tất Dương Quan:

Sưng đau tại chỗ, khớp gối không co duỗi được, viêm khớp gối, cước khí.

Lâm sàng của huyệt Tất Dương Quan:

Kinh nghiệm hiện nay:

Phối Khúc tuyền, Dương Lăng-tuyển châm thấu Âm Lăng-tuyển trị viêm khớp gối. Phối Phong thị, Túc Tam-lý trị yếu chi dưới. Phối Nội, Ngoại Tất-nhãn trị đau nhức khớp gối.

Phương pháp châm cứu:

Châm thẳng, sâu 1,5 – 2,5 thốn. Tại chỗ có cảm giác căng tức tới bên trong đùi chân.

Tham khảo của huyệt Tất Dương Quan:

1. «Giáp ất» quyến thứ 10 ghi rằng: “Đau bên ngoài đầu gối, không co duỗi được, cẳng chân tê mất cảm giác, dùng Dương quan làm chủ”.
2. «Thiên kim phương» ghi rằng: “Dương quan, Hoàn khiêu, Thừa cân, chủ trị cẳng chân tê mất cảm giác. Dương quan chủ trị nôn không dứt nhiều đàm dãi, chủ về gân co rút, đầu gối không co duỗi được, không thể đi được”.

3. «ĐỒ dực» ghi rằng: “Phong thấp mất cảm giác, đùi gối lạnh đau không thể co duỗi được“.
4. «Đại thành» quyển thứ 7 ghi rằng: “Tất Dương-quan chủ trị phong thấp mất cảm giác, đau đầu gối không thế co duỗi được”.
5. «Giáp ất» ghi rằng: “Tất Dương-quan nên châm không nên cứu.
6 Huyệt Tất Dương-quan, theo “Thiên kim” gọi là Dương quan, Quan lăng.
7. Sách châm cứu hiện nay có quyển nói ở trên khớp gối đo lên 2 thốn.