HUYỆT YÊU NHÃN Ở ĐÂU?

腰眼穴
EP 13 Yāoyǎn xué.

Xuất xứ của huyệt Yêu Nhãn từ sách nào?

Sách «Trửu hậu».

Ý nghĩa Tên gọi của huyệt Yêu Nhãn là gì?

-“Yêu” có nghĩa là eo, thắt lưng.
– “Nhãn” có nghĩa lả con mắt.
Huyệt ở chỗ hõm đối xứng ổ hai bên thắt lưng ví như hai con mắt. Nơi này người ta dung hay nằm sấp khi trơ mình sè xuất hiện hai bên hai lồ hõm, nên gọi là Yêu nhãn.

Tên Hán Việt khác của huyệt Yêu Nhãn:

Quý hợi, Ngầu tiên, Yêu mục, Quỷ nhãn.

Đặc biệt của huyệt Yêu Nhãn :

Kỳ huyệt.

Vị trí của huyệt Yêu Nhãn nằm ở đâu?

1. Vi tri nay:

Khi điếm huyệt nằm sấp, thắng hai chân, bảo nguôi bệnh thắng cao hai tay hơi nghiêng mình đi một tý sẽ có chỗ hôm ở hai bên thắt lưng, ngang vói chồ hõm ở đốt sống thắt lưng 4. Huyệt ở dưới đốt sống lưng 16 đo ra 3,8 thốn.

2. Giải phẫu, thần kinh của huyệt Yêu Nhãn:

Dưới huyệt là bản gân cơ lưng to, cơ lúng dài, cơ ngang-gai, cơ gian mỏm ngang, cơ vuông thắt lưng, cơ đái chậu – Thần kinh vận động cơ do chi nhánh của đám rối cánh tay, dây sống lưng 3 và nhánh của đám rối thắt lưng.

Tác dụng trị bệnh của huyệt Yêu Nhãn:

Tổn thương tổ chức mềm vùng thắt lưng, sa thận, viêm dịch hoàn, bệnh phụ khoa. Suy nhược cơ thế, suyễn, đái đường.

Kinh nghiệm Lâm sàng của huyệt Yêu Nhãn:

Kinh nghiệm hiện nay:

Phối Thận du, ủy trung trị đau thắt lưng. Phối Tỳ tích, Thận tích trị sa thận.

Phương pháp châm cứu:

1. Châm Thẳng hoặc ngang, sâu 1,5 2,5 thốn, có cảm giác căng tức ỏ vùng thắt lùng, có khi lan tới vùng mông.
2. Cứu 5 – 7 lửa.
3. Ôn cứu 5 15 phút.

Tham khảo của huyệt Yêu Nhãn:

1. <<Trửu hậu» ghi rằng: “Yêu nhãn trị đau thắt lưng – đùi, cứu 7 lửa”.
2. <<Y thuyểt» ghi rằng: “Cứu trị bệnh lao phổi. Nằm sấp hai chân dưới thẳng, hai lòng bàn tay xếp chồng nhau đè trước trán, ở chỗ hõm bên trái và phải của giữa cột sống thắt lũng 4 và 5 đang lúc canh hai Qúy hợi, lúc ấy, cỏi áo quần, tại chỗ hơi lõm xuống hai bên trên thắt lưng, nhà châm cứu gọi đó là Yêu nhãn, thắng người đứng ngay, lấy bút làm dấu sẵn, rồi sau đó lên giường nằm úp mặt, mỗi lần đốt 7 mồi ngải nhỏ, lao cổ, hoặc mửa ra, hoặc tiêu ra thì khỏe người ngay lập tức, dứt gốc không tái phát, càng không lây nhiễm”.

3. «Châm cứu khổng huyệt cập kỳ’ liệu pháp tiện lãm» ghi rằng: “Yêu nhãn là kỳ huyệt,  châm vào 3 – 5 phân, cứu 3 – 7 lửa. Chủ trị suy nhược gầy gò, lao phối, viêm khí quản, viêm dịch hoàn, đau thần kinh thắt lưng, có sách ghi trị bệnh lao, đau thắt lưng, bệnh phụ khoa, tiêu khát, mai độc, lao trùng, huyết ngưng khí trệ, bệnh ở hạ chi”.

4. «Loại kinh dồ dực» ghi rằng: “Cách điểm huyệt của Yêu nhãn, bảo người bệnh nằm bình thường, lấy bút điếm 2 huyệt chỗ lõm ở mắt lưng, mỗi bên cứu 7 mồi, huyệt này các sách đều không có, trong cuốn “Cư gia tát dụng” có ghi và nói là họ đã thử nghiệm nhiều để trị những bệnh khó, bệnh sau khi lao, vào lúc hết canh hai ngày Qúy hợi, khi vào lúc canh ba bảo bệnh nhân nằm để lấy huyệt, cứu 3 lửa.

Có sách truyền rằng, chữa bệnh lao truyền nhiễm, loại lao này làm cho người ta chết cả nhà, chứng này do hàn nhiệt kích bát nhau mà ra, làm khí huyết ngưng trệ chuyển hóa thành vi trùng bên trong ăn vào tạng phủ, rồi lây cho người khác, các phương pháp đều khó chữa, chỉ cứu là có thể tấn công được, cách dó là vào sau canh hai của ngày Qúy hợi, lúc sắp giao vào giữa đêm, trong lúc lục thần đều tụ lại, chớ cho người biết, bảo bệnh nhân cỏi tuột quần, hai tay đưa lên, hơi về sau tí xíu, thì hai bên giữa thắt lưng sè có chỗ hơi lồm xuống hiện ra, gọi là huyệt Qủy nhãn, tức là người đời gọi đó là huyệt Yêu nhãn.

Đủng ngay thang lấy mực làm dấu rồi sau đó lên giưòng nằm sấp, lấy điếu Ngải nhỏ cứu 7 mồi, hoặc 9 -11 mồi càng tốt, vi trừng mắt nôn hoặc đi tiêu ra, vật nôn ra phải đốt nó và bỏ xa dê tránh truyền nhiễm, huyệt này so vổi các huyệt tứ hoa, càng dễ lấy lại có hiệu nghiệm hòn”.

4. Theo một số nhà châm cứu cận đại như Lục Siểu Yến trong “Châm cứu du huyệt dồ phồ” thi lại diêm huyệt bằng cách bệnh nhân nằm sãp thắng chân, hai lòng bàn tay chấp tay vào trán thì ỏ bên phải và trái của lúng có hõm xuống tủ xương cột sống thắt lưng 4.
Con có tác giả khác lại lấy trên gai đốt sống xương thắt lúng thú 3 đo ra mỗi bên 3 – 4 thốn ở chỗ hõm.