HUYỆT PHÚC AI
腹哀穴
SP 16 Fù āi xué (Fou Hai, Fou Ngáe)
Xuất xứ của huyệt Phúc Ai:
< < Giáp ất> >.
Tên gọi của huyệt Phúc Ai:
– “Phúc” có nghĩa là bụng.
– “Ai” có nghĩa là đau thương ai oán, cũng còn có ý yêu thương che chỏ.
Phúc ai là chỉ về vùng bụng bọc lấy trường vị, là nơi cư ngụ của Thổ khí, cầu thêm sự yêu thương che chỏ để tránh trong bụng đau đớn, huyệt lại chữa được bệnh trong bụng đau đớn có hiệu quả nên gọi là Phúc ai.
Tên Hán Việt khác của huyệt Phúc Ai:
Phúc kết, Trường quật, Trường quật, Dương quật, Trường ai.
Huyệt thứ:
16 Thuộc Tỳ kinh.
Đặc biệt của huyệt Phúc Ai:
Hội của Túc Thái-âm và Âm-duy mạch.
Mô tả của huyệt Phúc Ai:
1. Vị trí xưa :
Trên huyệt Đại hoành 3 thốn, từ hai đầu vú thang xuống, cách Nhâm mạch 4 thốn (Châm phương).
2. Vị trí nay:
Huyệt là nơi gặp nhau của đường dọc qua núm vú và đường ngang qua huyệt Kiến lý (trên rốn 3 thốn). Có sách lấy trên huyệt Đại hoành 3 thốn, từ Nhâm mạch đo ra 3,5 thốn).
3. Giải phẫu, Thần kinh Dưới của huyệt Phúc Ai:
là cơ chéo to của bụng, cơ chéo bé của bụng, cơ ngang bụng, mạc ngang, phúc mạc. Dưới nữa là đại trường ngang, bờ gan hay bờ dưới lách – Thần kinh vận động cơ là do 6 dây thần kinh gian sườn dưới và dây thần kinh bụng-sinh dục. Da vùng huyệt chi phối bỏi tiết đoạn thần kinh T9.
Tác dụng trị bệnh của huyệt Phúc Ai:
Tại chỗ, Theo kinh :
Đau quanh rốn, tiêu hóa kém, lỵ, táo bón.
Lâm sàng của huyệt Phúc Ai:
1. Kinh nghiệm tiền nhân Phối Thái bạch trị ăn không tiêu (Tư sinh).
2. Kinh nghiệm hiện nay Phối Thiên khu, Túc Tam-lý trị đau bụng. Phối Thiên khu, Ấn bạch trị đau dạ dày, nôn ra chất chua.
Phương pháp châm cứu:
1. Châm Thang, sâu 1-1,5 thốn.
2. Cứu 5 lửa.
3. Ôn cứu 10-20 phút.
* Chú ý :Không nên châm sâu quá và chếch mũi kim ngược lên, dễ tổn thương gan hoặc lách.
Tham khảo của huyệt Phúc Ai:
1. «Giáp ất» quyên thứ 11 ghi rằng: “Đi cầu ra máu mũi, bên trong lạnh, ăn không tiêu, đau trong bụng, dùng Phúc ai làm chủ”.
2. «Dại thành» quyển thứ 6 ghi rằng: “Phúc ai chủ bên trong lạnh, ăn không tiêu, đại tiện ra máu mũi, đau trong bụng”.
3. Căn cứ theo “Giáp ất” huyệt Phúc ai là nơi hội của Túc Thái-âm và Âm-duy.
