HUYỆT THỰC ĐỘC
食窦穴
Sp 17 Shí dòu xué (Tchenn Tao, Che Teou).
Xuất xứ của huyệt thực Độc:
«Giáp ất».
Tên gọi của huyệt thực Độc:
– “Thực” có nghĩa là cái có thê àn cho no bụng được đều gọi là thực.
– “Độc” có nghĩa là khoảng không.
Huyệt được dùng để kích thích sự tiêu hóa và giúp phân phối những chất cần thiết từ thức ăn đến tất cả các bộ phận của cơ thê nên có tên là Thực độc.
Tên đọc khác của huyệt thực Độc:
Thực dậu.
Tên Hán Việt khác của huyệt thực Độc:
Mệnh quan.
Huyệt thứ:
17 Thuộc Tỳ kinh.
Mô tả của huyệt thực Độc:
1. VỊ trí xưa:
Ở dưới huyệt Thiên khê, cách đường giữa ngực 6 thốn (Giáp ất, Dồng nhân Phai huy, Đại thành).
2. Vị trí nay:
Đưa tay lên cao đê dễ lấy huyệt Huyệt ở giữa xương sườn 5, ngoài đường Nhâm mạch 6 thốn.
3. Giải phẫu, thần kinh Dưới của huyệt thực Độc:
là gân cơ chéo to của bụng, cơ răng cưa to, các cơ gian sườn 5. Dưổi nữa là phổi – Thần kinh vận động cơ là dây gian sườn 6. Da vùng huyệt chi phối bỏi tiết đoạn thần kinh T5.
Tác dụng trị bệnh của huyệt thực Độc:
1. Tại chỗ:
2. Toàn thân:
cổ trướng, bí đái, viêm dạ dày.
Lâm sàng của huyệt thực Độc:
Kinh nghiệm hiện nay:
Phối Cách du, Tam dương lạc thâu Khích môn, Dương Lăng-tuyền trị đau tức đầy hông sườn. Phối Liệt khuyết, Thiên đột trị suyễn.
Phương pháp châm cứu:
1. Châm Xiên, sâu 0,5 – 0,8 thốn.
2. Cứu 5 lửa.
3. Ôn cứu 5-15 phút.
* Chú ý Bên dưói huyệt là phôi, cấm không được châm sâu.
Tham khảo của huyệt thực Độc:
1. «Thiên kim» ghi rằng: “Thực độc chủ trị về trong khoảng cách mạc có tiếng sôi lọc ọc tiếng nước chảy”.
2. «Tâm thư» ghi rằng: “Phụ nữ sau khi sinh, bụng căng trướng, phù thũng, cứu huyệt Mệnh quan, Thực độc 100 lửa. Vàng da, mắt và toàn thân đều vàng, tiểu tiện màu đỏ, do ăn đồ lạnh tổn thương tới Tỳ Vị rồi gây ra, cứu huyệt Mệnh quan bên phải 100 lửa, kiêng cử uống thuổc mát, nếu kèm có hắc đản và do dâm dục mà tổn thương tới thận, cứu thêm Mệnh môn 300 lửa;
ăn vào nôn ra ngay hoặc sáng ăn chiều mửa, chiều ăn sáng mửa, bỏi do ăn uống không điều độ làm tổn thương tới Tỳ khí, cứu huyệt Mệnh quan 300 lửa; ngưồi lờn đại tiện không tự chủ, bỏi Thận Tỳ khí suy, cứu Mệnh quan bên trái, Quan nguyên mỗi huyệt 200 lửa; huyệt ấy thuộc Tỳ lại còn gọi là Thực độc, nó có thể tiếp chân khí của tạng Tỳ, trị 36 loại bệnh của Tỳ; Tỳ là mẹ của ngũ tạng, gốc của hậu thiên thuộc Thổ, sinh trưđng vạn vật. Nếu Tỳ khí còn, tuy bệnh nặng, không chết, dùng phương pháp này rất hay”.
3. «ĐỒ dực» ghi rằng: “Ho, khí xốc lên, ăn không xuống”.
4. Huyệt Thực độc trong “Tâm thư” gọi là Mệnh quan.
