HUYỆT NÃO HỘ

腦户穴

GV 17 Nǎo hù xué (No Fou, Nao Rou).

Xuất xứ của huyệt Não Hộ:

«Tố vấn – Thích cấm luận thiên».

Tên gọi của huyệt Não Hộ:

– “Não” có nghĩa là não, óc.
– “Hộ ” có nghĩa là cổng.
Huyệt nằm ở trên lỗ chẩm (foramen magnum) được xem như là cổng của bộ não. Do đó mà có tên là Não hộ.
Theo “Kinh huyệt thích nghĩa hội giải” ghi rằng: “Huyệt ở trên xương phía sau Cường gian 1,5 thốn, giữa xương chẩm là nơi cư ngụ của não, huyệt ở trên nó nên gọi là Não hộ”.

Tên Hán Việt khác của huyệt Não Hộ:

Tạp phong, Hội ngạch, Hợp lô.

Huyệt thứ :

17 Thuộc Đốc mạch.

Đặc biệt của huyệt Não Hộ:

Hội của Đốc mạch và Túc Thái- dương kinh.

Mô tả của huyệt Não Hộ:

1. VỊ trí xưa :

Trên xương chẩm, dưới huyệt Cường gian 1,5 thốn (Giáp ất, Đồng nhân, Phát huy, Đại thành).

2. Vị trí nay :

Xác định huyệt Phong phủ rồi đo lên 1,5 thốn.

3. Giải phẫu, Thần kinh Dưới của huyệt Não Hộ :

là cân hộp sọ, chỗ bám của gân cơ thang và gân cơ rói to hay cơ bán gai. Mào chẩm ngoài của xương chẩm. Thần kinh vận động cơ do nhánh của dây thần kinh sọ não số XI và nhánh dây cô 2. Da vùng huyệt chi phối bỏi tiết đoạn thần kinh C3.

Tác dụng trị bệnh của huyệt Não Hộ:

1 Tại chỗ, Theo kinh :

Đau đầu, cứng cổ.

2. Toàn thân :

Mất ngủ, động kinh.

Lâm sàng của huyệt Não Hộ:

1. Kinh nghiệm tiền nhân:

Phối Não không, Thông thiên trị trước cổ nặng đau (Tư sinh).

2. Kinh nghiệm hiện nay :

Phối Đại chùy, Yêu ky, Hậu khê trị động kinh. Phối Côn lôn, Hậu khê trị đau phía sau đầu. Phối Phong trì, Chi câu trị đau nửa đầu. Phối Thái xung, Hợp cốc trị xoàng đau hoa mắt.

Phương pháp châm cứu:

1 Châm Xiên 0,5 – 0,8 thốn.
2 Ôn cứu 2. 3 phút.
* Chú ý
– Tránh châm vào xương.
– Sách xưa bảo cấm cứu, cứu làm cho câm.
– Nếu châm nhầm, phát sinh nhức đầu, nên dùng huyệt Bách hội để giải cứu, châm mũi kim xiên xuống phía dưới lắc nhẹ bốn mặt hoặc lắc trên cán kim thì bớt.

Tham khảo của huyệt Não Hộ:

7 «Giáp ất» quyển thứ 8 ghi rằng: “Sốt lạnh châm Não hộ”.
2. «Giáp ất» quyển thứ 10 ghi rằng: “Đầu nặng đỉnh đầu đau, mắt không rõ, chóng mặt xoàng đầu lạnh trong não, mặt nhiều lớp áo mà không thấy nóng, mồ hôi ra, trong đầu sợ gió, châm Não hộ làm chủ”.
3 «Ngoại đàỉ» ghi rằng: “Não hộ chủ trị mắt đỏ đau không nhìn thấy, mặt đau đỏ, gốc lưỡi ra máu”.
2. «Đồng nhân» ghi rằng: “Não hộ trị tròng mắt đau không nhì xa, mặt đỏ, vàng mắt, đầu sưng có thể cứu 7 lửa”.
3. Theo “Giáp ất” ghi huyệt này còn gọi là Tạp phong, Hợp lô.
4. Theo “Giáp ất” ghi rằng Não hộ là nơi hội của Đốc mạch và Túc Thái-dương.