HUYỆT PHỦ XÁ
府舍穴
SP 13 Fǔ shě xué(Fou Ché)
Xuất xứ của huyệt Phủ Xá:
«Giáp ất».
Tên gọi của huyệt Phủ Xá:
– “Phủ” có nghĩa là một nơi mà những thứ cùng đổ về.
– “Xá” có nghĩa là nơi ở, nơi cư ngụ.
Huyệt là nơi mà qua đó mạch Âm-duy, kinh Túc Thái-âm Tỳ, kinh Túc Quyết-âm Can cùng đổ về và vào bụng, nói Tỳ thêm vói Tâm, Phế. Nên gọi là Phủ xá (Nơi các kinh mạch đô về).
Huyệt thứ:
13 Thuộc Tỳ kinh.
Đặc biệt của huyệt Phủ Xá :
Hội của Túc Quyết-âm, Túc Thái-âm, Âm-duy mạch.
Mô tả của huyệt Phủ Xá:
1. Vị trí xưa :
Dưới huyệt Phúc kết 3 thốn (Giáp ất) và thẳng với hai đầu vú; cách đường Nhâm mạch 4 thốn (Châm phương). Có sách ghi dưới huyệt Phúc kết 3 thốn, cách đường giữa bụng 3,4 thốn (Đại thành).
2. VỊ trí nay :
Xác định huyệt Xung môn, đo lên 0,7 thốn, ngoài Nhâm mạch 4 thốn. (Có sách lấy ngoài Nhâm mạch 3,5 thốn) huyệt ở ngoài động mạch đùi, phía trên nếp bẹn.
3. Giải phẫu, Thần kinh Dưới của huyệt Phủ Xá:
là khe giữa 2 bó của cơ đái-chậu, xương đùi – Thần kinh vận động cơ là các nhánh ngành ngang của đám rối thắt lưng. Da vùng huyệt chi phối bỏi tiết đoạn thần kinh L1.
Tác dụng trị bệnh của huyệt Phủ Xá:
1. Tại chỗ, Theo kinh:
Viêm hạch rãnh bụng-đùi, đau bụng dưới.
2. Toàn thân :
Viêm phần phụ, viêm ruột thừa.
Lâm sàng của huyệt Phủ Xá:
Kinh nghiệm hiên nay :
Phối Nội quan, Hợp cốc, Túc Tam-lý, Thiên khu, Tam-âm giao trị bụng trướng tích tụ, phù thũng. Phối Quan nguyên, Âm Lăng-tuyền trị sa sinh dục.
Phương pháp châm cứu:
1. Châm Thẳng, sâu 1-1,5 thốn.
2. Cứu 5 lửa.
3. Ôn cứu 10 20 Phút.
Tham khảo của huyệt Phủ Xá:
1. <<Giáp ất» quyển thứ 8 ghi rang: “Thoát vị, đau kịch liệt trong đùi vế, đau theo sườn, tim đập mạnh hồi hộp, trong bụng tích tụ đau, dùng huyệt Phủ xá làm chủ”.
2. «Giáp ất» quyển thứ 11 ghi rằng: “Hoắc loạn quyết nghịch dùng huyệt Phủ xá làm chủ”.
3. «Đại thành» quyển thứ 6 ghi rằng: “Huyệt Phủ xá chủ trị về thoát vị, cục hòn trong bụng dưới, đau nhiều ở đùi vế, đau dọc theo sườn đau xóc lên xuống ở tim, đầy bụng, tích tụ ở trong bụng, quyết khí hoắc loạn”.
4. Căn cứ theo “Giáp ất” ghi rằng, Phủ xá là nơi hội của Túc Thái-âm, Âm-duy, Quyết-âm. Lại căn cứ theo “Kỳ kinh bát mạch khảo” ghi huyệt này là hội của Túc Thái-âm, Quyết-âm, Dương- minh, Âm-duy.
