GAI BỒ KẾT

皂莢剌

(TẠO GIÁP THÍCH)

Gai bồ kết chữa được những chứng ung thư chưa vỡ (một dạng mụn nhọt), thì nó có thể làm cho vỡ ra. Đã vỡ rồi thì nó dẫn sức thuốc vào suốt được đến chỗ đau. Mới sưng chưa thành mụn thi nó có thể làm cho tan đi.

Nói tóm lại nó là một vị thuốc cốt yêu cho những chứng mụn nhọt ung thư, ác sang lở ghẻ, và những chứng gió độc.

Tạo thích dùng dấm thóc gạo, mà nấu thành cao để bôi lở ghẻ rất hay.

Tạo giáp có nhiều giống, có thứ quả nó nhỏ như cái răng lợn, có thứ nhớn béo mà dầy, nhiều thịt mà không dính, có thư quả dài mà mỏng, trông như cái dao đeo, phần nhiều khô ráo mà không dính niềm.

Khoảng tháng chín tháng mười thì lấy nó về phơi trong bóng mát cho khô, lấy được thứ như răng lợn nhiều màng mỡ thì càng tốt.

Nếu gặp phải cây nó lắm gai không hái được quả nó thi dùng những lạt tre cật, mà đánh đai lấy cây nó một đêm, đến mai quả nó rụng hết xuống, đó là phép gọi là miệt cô.

Cách chế:

Ông Lôi Hiệu nói rằng:

Tạo giáp nên dùng những quả béo mà không sâu mọt lấy nước sông ao mới (kín) múc lên, ngâm một đêm, rồi dùng dao bằng đồng, cạo hết vỏ thô ở ngoài đi lại lấy sữa mà bôi rồi dờ đi, dở lại mà nướng cho thật chín, cho thấu vào trong, rồi đem ra bẻ ra, lấy hột nó mà giã sát vò cho hết vỏ của hạt nó đi, cứ mỗi lạng Tầm kết thì phải dũng 5 đồng cân sữa bò để mà bôi.

Ông Vương Hiếu cổ nói rằng:

Phép dùng Tạo giáp có khi dùng mật bôi ma nướng hay là bôi sửa mà nướng, có khi vắt lấy nước cốt nó mà dùng, có khi đốt cháy, chứ không dùng nó theo một cách nào, nghĩa là tùy từng phép điều trị mà làm, theo phương pháp của nó mới hay.

Như phép thường dùng thì chỉ nướng cho thơm, có khi người ta chỉ đốt rồi giã ra bột, hòa với các thứ thuốc khác mà làm hoàn tán thôi, chứ không cho vào thuốc thang bao giờ cả.

Tính chất:

khí ôn, vị cay mặn, hơi có độc.

Công hiệu:

Công hiệu của nó chuyên thông được các khiếu chữa được những chứng phong đờm, dùng nó làm vị thuốc sung động hay là thuốc sát trùng, hay là làm thuốc để cho hắt hoi sổ mũi.

Chủ trị được những chứng phong tê, hay là chứng cơ nhục tê bại như chết, trừ được tà khí, hay là chứng đầu phong, chảy nước mắt ra.

Tính nó lọi được cửu khiếu, sát được tính vật, chữa được những chứng bụng đầy trướng. Tinh nó có thế tiêu được cơm gạo ngũ cốc, chữa được chứng ho hắng, chứng âm nang bí kết, chữa được người đàn bà sau khi sinh rồi mà bào thai không ra, tính nó hay làm cho sáng mắt, ích tinh, dung nó để làm thuốc tắm rứa giặt giũ rất tốt, không nên dung nó vào thuốc thang.

Những phương giản dị mà linh nghiệm

Một phương chữa người bị chứng trúng phong cấm khẩu, lại không mở miệng ra được, đờm rãi đùn đẩy ứ lên. Dùng tạo giáp một chùm, y theo phép bỏ vỏ thô ngoài đi, rồi dùng mỡ lợn mà bôi, mà nướng cho vàng làm ra bột mỗi lần uống một đồng cân, uống vói rượu hâm nóng, nếu người tráng kiện thì uống hai đồng cân, cần làm thế nào cho thổ được thì độc của gió theo đờm rãi mà tống ra ngoài là khỏi.

Gián yếu tế chúng phương

Một phương chữa người bị chứng trúng phong méo miệng.

Tạo giáp 5 lạng, y theo phép bào chế, cạo bỏ vỏ ngoài đi làm ra bột, dùng thứ giấm để đã lâu quá ba năm, hòa với nó, nếu miệng méo sang bên tả, thi bôi bên hữu nếu méo sang bên hữu thì bôi bên tả, hễ khô thì bôi thêm lên, khi ngay lại rồi rửa ngay đi.

Ngoại đài bí yếu phương

Một phương chữa người bị trúng thử bất tỉnh nhân sự.

Tạo giáp 1 lạng, đốt cháy còn tính. Cam thảo một lạng, sao qua làm ra bột, mỗi lần dùng một đồng cân, hòa vói nước sôi mà đổ cho người ta là tỉnh.

Xuất trong Đạm liêu phương

Một phương chứa người bị chứng ma đè, mê mệt không thức dậy được nữa.

Tạo giáp bột thối cho người ta, nó có thể hay cứu được người khi ngủ chết giấc, sống lại được.

Xuất trong Thiên kim phương

Một phương chữa được người tự ải thắt cổ hầu chết dùng bột Tạo giáp ma thổi vào trong mũi.

Ngoại đài bí yếu phương

Một phương chữa được người bị ngã chìm đắm vào trong nước hầu chết, hoặc đã chết, một đêm rồi nhưng cũng còn có hy vọng sống được, dùng giấy gói bột Tầm kết mà đút vào hạ bộ một chốc hễ nước tháo ra được là sống.

Xuất trong Ngoại đài bi yếu phương

Một phương cấp cứu chữa chứng hầu ty, bị tắc cổ không thở được, nếu không nhanh thì không còn cách cứu kịp nữa. Kíp dùng Tạo giáp sống nghiền ra bột, mỗi lần dùng một chút mà chấm vào cổ, vào chỗ đau, ngoài lấy giấm hòa với bột nó mà bôi thật dầy chung quanh cổ hầu, chỉ trong chốc lát sẽ vỡ ra máu được là khỏi.

Hay là giã vắt lấy nước cốt nó mà đổ rót vào cổ họng cũng được.

Hoặc là dùng thịt quả Tạo giáp, một nửa quá dung nước với giấm mỗi thứ chửng nửa chén, nấu kỹ còn bẩy phần cho uống, hễ phá được mú máu ra thì khỏi ngay.

Xuất trong Trực chí phương

Một phương chữa chứng yết hầu sưng đau.

Nha Tạo giáp một chùm, cạo bớt vỏ ngoài dùng giấm gạo tẩm mà nướng bảy lần, đừng nướng cháy quá, làm ra bột, mỗi lần thổi vào một chút, hễ nó vào được là thổ dòm rãi ra ngay là khỏi.

Thánh tế Tổng lục phương

Một phương chữa được nhất thiết mọi chứng rãi đờm khí hết.

Tạo giáp đốt cháy còn tính, cùng với La bạc tử sao bằng nhau, dùng nước cốt gừng sống luyện với mật làm hồ mà viên, to bằng hạt ngô, mỗi lần uống năm mươi viên, uống với nước sôi.

Giản tiện phương

Một phương chữa được người bị chứng ho sóc tức, là chứng thượng khí, hay nhổ vặt luôn, thờ không nằm được.

Tạo giáp hoàn

Tạo giáp nghiền thành bột, hòa mật làm hồ mà viên, to bằng hạt ngô, mỗi lần uống một viên. Dùng táo cao làm thang mà uống ngày uống ba lần, đêm một lần.

Xuất trong Trọng cánh phương

Một phương chữa người bị chứng sưng đầy cả bụng to trướng khó chịu.

Tạo giáp theo y phép chế làm ra bột, cho vào rượu với nước mà nấu sôi kỹ mỗi lần uống một chén, ngày uống ba lần.

Một phương chửa người bị chúng đại tiểu tiện bí kết thành ra như quan cách.

Tạo giáp đốt làm ra bột, dùng nước cháo hoặc nước com mà uống, mỗi lần ba đồng cân.

Thiên kim phương

Một phương chữa người bị chứng ngực sưng, bụng trướng đầy muốn làm cho nó còm rọp đi.

Trư nha tạo giáp; cho nó nối vào với nhau dài chừng một thước, rồi dùng than lửa nho nhỏ mà nướng, cạo bỏ vỏ ngoài đi, giã nát nhỏ, lấy rây mà rây cho kỹ, luyện mật mà viên to bằng hạt ngô, trước lúc uống hãy ăn thịt dê thái từng miếng, luộc còn cả nước cốt, nhưng hãy ăn thịt trước hai ba miếng đã, rồi dùng nước luộc thịt ấy mà nuốt thuốc chừng mười viên, tự lấy làm khoan khoái, hê thấy dễ chịu thì lại uống thêm, bao giờ đi ra nước trong thì thôi thuốc ngay.

Sau khi khỏi rồi, một tháng không nên ăn thịt, hay là ăn những thứ dầu mở béo ngậy.

Xuất trong Hái thượng phương

Một phương chữa người bị chứng khắp minh cũng như da mặt đột nhiên sưng đỏ đầy rẫy.

Tạo giáp nướng vàng, rồi bó vỏ ngoài đi, lấy chừng 1 bát, cùng vói rượu hai bát, ngâm cho nó thấu rồi đem đun sôi kỹ. Mỗi lần uống một chén, ngày uống ba lần.

Trửu hậu phương

Một phương chữa chứng cước khí sưng đau.

Tạo giáp cùng với xích tiểu đậu, đều làm ra bột dùng rượu và giấm hòa với bột ấy mà dán vào chỗ đau.

Một phương chữa người bị chứng thương hàn, mới phát.

Tạo giáp một chùm, cần lấy những quả béo, đem đốt nó đỏ lên, làm ra bột, rồi dùng nước sôi hòa vào mà uống nếu thuộc về những âm bệnh càng hay.

Thiên kim phương

Một phương chửa người bị chứng thời hành dịch lệ phát ra nhức đầu phiền nhiệt.

Dũng Tạo giáp đốt lên mà nghiền nhỏ ra bột, dùng nước mới kín dưới ao sông lên một bát cùng với nước gừng nước mật, mỗi thứ một ít, hòa vào hai đồng cân Tạo giáp bột mà uống.

Thánh huệ phương

Một phương chữa người thốt nhiên bị chứng nhức đầu, dùng Tạo giáp làm ra bột nhở, mà thổi vào lỗ mũi, cho nó hắt hơi ra được là khỏi.

Đậu môn phương

Một phương chữa người bị chứng đầu óc cứ dần dần to lớn mãi không thôi.

Tạo giáp bôi mật mà nướng, đập vỡ cho vào nước mà ngâm, rồi mang ra giã vắt lấy nước cốt, nấu thành cao rỏ vào mũi, hoặc trong miệng, rồi chịu khó nhản nại cắn răng mà chịu vậy ít lâu; hể rãi ra là đỡ.

Trương tứ hòa nho môn sự thân phương

Một phương chữa được người bị chứng ngạt mủi không thông.

Dũng Tạo giáp đốt hoặc nướng cho vàng khô tán thành bột nhỏ, thổi vào mũi, hề hắt hơi được là thông ngay.

Thiên kim phương

Một phương chữa người bị chứng phong nhiệt, đau răng.

Tạo giáp một chùm bỏ hạt, rồi cho đầy muối vào trong, nhưng rồi lại còn gia thêm Bạch phàn một chút dùng đất vàng mà bao bọc cho thật kín, ngoài, rồi đem đốt cho nó đỏ lên, lấy ra nghiền thành bột, hằng ngày cứ dùng bột ấy mà xát vào răng, rồi súc miệng nhổ đi cho sạch rất hay.

Kinh nghiệm phương

Một phương chứa người bị chứng phong, hoặc bị sâu đau răng.

Dùng bột Tạo giáp đốt làm ra bột, rồi bôi xát trên răng. Hễ thấy rãi chảy ra thì nhổ đi, cứ làm như thê mấy lần là khỏi.

Ngoại đài bí yếu phương

Một phương nữa cũng chữa bệnh như trên.

Dùng Trư nha Tạo giáp cùng với muối ăn, hai vị bằng nhau làm rà bột hằng ngày cứ dùng nó mà bôi, xát luôn vào răng là khỏi.

Thiên kim phương

Bài thuốc xát răng

Làm cho bền răng, mà lại đen được râu tóc.

Dùng Tạo giáp lớn 20 quả, lấy nước cốt gừng sống, nước Sinh địa tẩm mà nướng đi nướng lại đến 10 lần, mới làm ra bột, ngày ngày cứ dùng nó mà xát vào răng tuyệt diệu.

Phổ tế phương

Một phương chứa người bị chứng đau bụng hoắc loạn chuyển gân.

Dùng bột Tạo giáp chế rồi thổi vào mũi to bằng chừng một hạt đậu đen, để cho nó hắt hơi ra mũi rãi ra nhiều là khỏi.

Xuất trong Mai sự phương

Một phương chữa người bị chứng tràng phong hạ huyết.

Dùng Tạo giáp xếp nó nối đuôi nhau, dài chừng một thước, bào chế y như phép, rồi bôi sữa mà nướng ba lần sau làm ra bột, củng với thịt dê tinh 10 lạng, thái ra từng miếng rồi giã nát nhừ, hòa làm hồ mà viên, to bằng hạt ngô, mỗi lần uống với nước nóng 20 viên.

Thánh huệ phương

Một phương chữa người bị chứng đại tràng thoát giang.

Dùng Tạo giáp quả béo không sâu mọt năm chúm, đâm cho vỡ dập, để rồi vắt lấy nước cốt chừng một hai bát, mà bôi vào chỗ thoát giang thì nó thu lèn ngay.

Sau khi đã thu rồi phải dùng nước đun sôi để còn âm ấm mà chườm sau lưng, cả bụng trên bụng dưới làm cho cái hơi Tạo giáp đi khắp thấu được vào trong thời nó không tái phát nửa. Nhưng cũng còn phải dùng Tạo giáp y phép bào chế dùng sữa mà nướng cho chín khô làm ra bột, rồi dùng thịt quả táo tầu, hòa làm hồ mà viên, to bằng hạt đậu xanh, uống mỗi lần ba mươi viên, uống với nước cơm.

Xuất trong Thánh huệ phương

Một phương chữa người bị chứng ở dưới hạ bộ sâu nhỏ ăn lờ loét, thường gọi là chứng nặc sang.

Dùng Tạo giáp đốt rồi nghiền thành bột nhỏ, dùng bông sạch tẩm thuốc mà dán vào chỗ đó dần dần là khỏi.

Trửu hậu phương

Một phương chửa người bị chứng ngoại thân đau sa xuống một bên, dùng Tạo giáp cả vỏ làm ra bột, hòa với nước sôi đắp vào đó là khỏi.

Mai sư phương

Một phương chữa người bị chứng ở chỗ đi đại tiện vì có độc thành ra chứng ung thư, dùng Tạo giáp một cành rụng, lấy giấm mà nấu thành cao, để bôi đắp vao chỗ đó là khỏi.

Xuất trong Trực chí phương

Một phương chữa người đàn bà, bị con khi bú sửa ngậm vú vào mồm mà ngủ, nên hơi ở miệng con nó thổi độc vào thành ra mẹ bị đau vú, gọi là chứng suy nãi.

Trư nha Tạo giáp y phép bào chế dùng mật mà bôi, rồi nướng khò làm ra bột, mà uống một đồng cân, thang bằng rượu.

Bài thơ về phương thuốc nầy.

Phụ nhân xuy nài pháp như hà?

Tạo giác thiêu hôi Cáp phấn hòa.

Nhiệt lửạ nhất bôi đều bát tự,

Quán giao thời khắc tiếu ha ha.

Xin tạm dịch:

Đàn bà xuy nài bị vì con,

Ngậm vú ngú mê nó thối dồn.

Phép chửa thế này tan lại mát.

Đốt luôn Tạo giáp cháy nhưng còn.

Hòa thêm cáp phấn ba phân rưỡi,

Rượu nóng làm thang một chén con,

Chữa khỏi bệnh rồi cười ha ha,

Nhờ phương thuốc thánh lại xinh giòn.

Tụ trân phương

Một phương chứa người bị chứng đinh độc sưng đau hay là chứng ác sang mà không thấy đầu.

Tạo giáp, dùng sữa mà bôi nướng cho khô vàng làm ra bột, rồi cho vào một chút xạ hương, một chút phân người, hòa đều mà bôi, chỉ trong vòng năm ngày chân mụn nó ở đâu sẽ rõ ra để mà liệu trị.

Nếu sợ rằng phân người không sạch, không hợp vệ sinh thì nên bó đi cũng được, chi dũng hai vị kia mà thôi.

Phổ tẽ phương

Một phương chứa chứng tiểu nhi lở đầu đóng vừng đóng mảng, dính bám vào tóc, hoặc trắng trụi không còn mọc tóc nữa.

Tạo giáp đốt cháy đen còn tính, làm ra bột liệu cách cát tóc bỏ vẩy đi bôi vào, không quá ba lần là khỏi.

Đặng bút phong tạp hứng phương

Một phương chữa chứng tiểu nhi bị ác sang lở loét ghê gớm, dũng nước Tầm kết ngâm rồi rửa xức cho khô, sao đem dầu vừng mà bôi vào.

Xuất trong Trửu hậu phương

Một phương chữa chứng phong sang trên chán ngứa không chịu nổi.

” Thiêu hôi tồn tính: bỏ vào lọ, nồi, hoặc bát úp.kín mà đốt, tuy cháy mà vẫn còn tính.

Dùng quả Tạo giáp nướng cho nó thật nóng, để mà áp vào chân, như là dùng nó mà là đi là lại thì đỡ ngứa ngay.

Phan thị phương

Một phương chửa người bị chứng kinh niên ghẻ lở.

Dùng cái dạ dầy con lợn, bỏ Tạo giáp vào trong buộc chặt, rồi nấu cho thật chín nhừ, đem ra nhặt hết tạo giáp bỏ đi, chỉ ân dạ dầy thôi là khỏi.

Tụ trấn phương

Một phương chữa người bị vướng xương cá hóc ở cổ họng.

Dùng Tạo giáp y phép bào chế làm ra bột thổi vào mũi để cho hắt hoi ra thì cũng khỏi.

Xuất trong Thánh huệ phương

Một phương chữa chứng thận có phong làm cho âm nang ngứa ngáy.

Dùng rạ lúa nếp đốt Tạo giáp, để lấy khỏi xông hơi làm như thế 10 lần là khỏi.

Tế cấp tiện phương

Dụng lượng:

Mỗi khi dùng Tạo giáp chỉ từ 8 phân cho đến một đồng cân rưỡi.

Trường họp phải kiêng Tạo giáp,

Phàm nhửng người không phải là thật tà nguy cấp, thì cấm chớ dung, tinh nó ghét mạch môn đông sợ Không thanh, Nhân sâm. Khổ sâm.