CHÍ-DƯƠNG LỤC CHI
Đặc biệt Kỳ huyệt
Tên gọi Cứu 6 huyệt nằm quanh Chí dương nên gọi là Chí-dương lục chi cứu.
Mô tả huyệt Xác định huyệt Chí dương ở ngay giữa cột sống, dưới đốt sóng lưng thứ 7, xong do ra mỗi bên 5 phân là có được 2 huyệt, từ 2 huyệt này lại đo lên và xuống mỗi bên 3 – 4 phân nữa. Tất cả là 6 huyệt.
Tác dụng trị bệnh
Bệnh thuộc dạ dày
Phương pháp châm cứu
Cứu 3 – 5 lửa, liên tục 1 tháng.
HUYỆT CHÍ THẤT
志室穴
B 52 Zhì shì xué (Tche Che)
Xuất xứ của huyệt Chí Thất:
«Giáp ất>>
Tên gọi của huyệt Chí Thất:
– “Chí” có nghĩa là nơi để tâm vào đó.
– “Thất ” có nghĩa là cái nhà.
Huyệt ứng với thận, “Thận tàng chí”. “Thất” ví như nơi kinh khí rót vào. Huyệt là nơi thận khí rót vào, nó chủ trị bệnh thuộc thận nên gọi là Chí thất.
Tên Hán Việt khác Tinh cung
Huyệt thứ 52 Thuộc Bàng-quang kinh
Mô tả huyệt của huyệt Chí Thất:
1. VỊ trí xưa:
Nằm hai bên xương sống, chỗ hõm dưới đốt sống lưng 14, đo ngang ra 3 thốn (Giáp ất, Đồng nhân, Phát huy, Đại thành)
2. Vị trí nay:
Khi điểm huyệt ngồi hoặc nằm sấp. Huyệt là điểm gặp nhau của đường thẳng ngang qua dưới mỏm gai đốt sống thắt lưng 2 và đường thang đứng cách Đốc mạch 3 thốn. Có thể dựa theo xương sườn để xác định đốt sống lưng thứ 12 để lấy xuống 2 đốt.
3. Giải phẫu, Thần kinh Dưới huyệt của huyệt Chí Thất:
là cơ lưng to, cơ răng cưa bé sau dưới, cơ chậu-sườn-thắt lưng, cân lưng-thắt lưng, cơ vuông thắt lưng. Dưới nữa là niệu quản – Thần kinh vận động cơ là nhánh đám rối cánh tay, nhánh của dây sống thắt lưng. Da vùng huyệt chi phối bởi tiết đoạn thần kinh T 12.
Hiệu năng của huyệt của huyệt Chí Thất:
Bổ thận ích tinh, lợi tiểu tháo thấp.
Tác dụng trị bệnh của huyệt Chí Thất:
1. Tại chỗ
Đau thắt lưng, mỏi lưng
2. Theo kinh
Đái rắt, bí đái, sưng sinh dục ngoài.
3. Toàn thân
Viêm thận, suy nhược sinh dục, viêm tuyến tiền liệt, Di tinh, mộng tinh, liệt dương, ăn khó tiêu, phù thủng.
Lâm sàng của huyệt Chí Thất:
1. Kinh nghiệm tiền nhân của huyệt Chí Thất:
Phối Bào hoang trị sa sinh dục sưng đau (Tư sinh).
2. Kinh nghiệm hiện nay của huyệt Chí Thất:
Phối Cao hoang, Thận du, trị di tinh, mộng tinh. Phối Thận du, Mệnh môn, Ủy trung trị đau thắt lưng. Phối Bàng- quang du, Thái khê trị sa thận. Phối Quan nguyên du, Ân môn trị tổn thương tổ chức mềm phần lưng. Phối Thận du, Tam-âm giao trị đau bụng thận. Phối Thận du, Quan nguyên, cấp mạch trị liệt dương, di tinh.
Phương pháp châm cứu:
1. Châm Thẳng, sâu 1,5-2 thốn. Khi bị tổn thương tổ chức mềm vùng thắt lưng hoặc sa thận thì châm xiên về phía Thận du, sâu 2 – 3 thốn. Tại chỗ căng tức có khi chạy xuống mông.
2. Cứu 5 – 7 lửa
3. Ôn cứu 10-20 phút
* Chú ý Không nên châm sâu, tổn thương bên trong.
Tham khảo của huyệt Chí Thất:
1. «Giáp ất» quyên thít 9 ghi rằng: “Đau cột sống thắt lưng, đầy tức dưới sườn, bụng dưới co cứng. Dùng huyệt Chí thất làm chủ”.
2. «Thánh huệ» ghi rằng: “Chí thất chủ về đau cột sống thắt lưng, ăn vào không tiêu, trong bụng co cứng, đau sinh dục sưng sinh dục”.
3. «Dại thành» quyển thứ 6 ghi rằng: Sưng sinh dục đau sinh dục, đau cột sống, cột sống thắt lưng cứng dơ cúi ngửng khó khăn, ăn uống không tiêu, bụng cứng thẳng, mộng tinh, di tinh, đái lắt nhắt, nôn, đau thốc hai sườn, hoắc loạn.
4. Theo “Nhập môn”, huyệt này còn gọi là Tinh cung.
5. Quan hệ tới vị trí của huyệt này, “Đồ dực”, “Kim giám” đều ghi rằng: “Từ chính giữa cột sống đo ra mỗi bên 3 thốn rưỡi”.
6. Những người thận khí suy đè vào có cảm giác đau tức, nhưng dễ chịu.
7. Có sách nói huyệt Tinh cung cách Thận du đo ra 5 thốn.
